Η σπονδυλοδεσία είναι μία χειρουργική επέμβαση που αντιμετωπίζει την αστάθεια στη σπονδυλική στήλη (δηλ. μη φυσιολογική κινητικότητα ανάμεσα σε δύο σπονδύλους) σε περιπτώσεις όπως η οσφυϊκή σπονδυλολίσθηση. Το κύριο σύμπτωμα που έχουν οι ασθενείς είναι ο πόνος στη μέση. Σπανιότερα υπάρχει και νευρολογικό έλλειμμα πχ αδυναμία (παράλυση) στα πόδια.

Στο χειρουργείο το οποίο γίνεται με γενική νάρκωση, τοποθετείται οστικό μόσχευμα και βίδες - ράβδοι φτιαγμένα από μέταλλα όπως το τιτάνιο. Η επέμβαση μπορεί να συνδυαστεί με άλλες επεμβάσεις στη σπονδυλική στήλη όπως η αποσυμπίεση (πεταλεκτομή). Υπάρχουν διάφορα είδη σπονδυλοδεσίας, ανάλογα με την περιοχή που καλύπτεται (αυχενική, θωρακική, οσφυϊκή ή και συνδυασμός πχ θωρακο-οσφυϊκή σε περιπτώσεις σκολίωσης). Επίσης ανάλογα με το σημείο προσπέλασης (δηλ. από ποιο σημείο του σώματος γίνεται η επέμβαση) χωρίζεται σε πρόσθια, οπίσθια κλπ.

Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται σε επιλεγμένες περιπτώσεις και οι επεμβάσεις ελάχιστης παρεμβατικότητας (minimal intervention surgery, MIS) με μικρότερες τομές και μειωμένη απώλεια αίματος.

Συχνές ερωτήσεις για τη σπονδυλοδεσία

Σε ποιες περιπτώσεις χρειάζεται να γίνει αυτή η επέμβαση ; ποιες είναι οι ενδείξεις της ;

Σπονδυλοδεσία στη μέση (οσφύ) χρειάζεται να κάνουν οι ασθενείς που έχουν αστάθεια στη σπονδυλική στήλη τους. Αυτό με απλά λόγια σημαίνει ότι δύο γειτονικοί σπόνδυλοι δεν συγκρατούνται επαρκώς μεταξύ τους δηλαδή η ένωσή τους δεν είναι σταθερή. Αυτό έχει αποτέλεσμα ο ασθενής να πονάει στη μέση του (οσφυαλγία). Ο δε πόνος της μέσης (πόνος αστάθειας) έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Μπορεί πχ να εκλυθεί με την παραμικρή λάθος κίνηση και αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο ασθενής να «φοβάται» τη μέση του. Σπανιότερα η αστάθεια προκαλεί πόνο ή και αδυναμία στα πόδια με αποτέλεσμα δυσκολία στη βάδιση.

Φυσικά κάθε ασθενής που πονάει στη μέση του δεν χρειάζεται να κάνει σπονδυλοδεσία. Ένδειξη για σπονδυλοδεσία έχουν οι ασθενείς με :

1. σπονδυλολίσθηση (όταν η συντηρητική θεραπεία δεν αρκεί)

2. κάταγμα στην σπονδυλική στήλη από τραυματισμό

3. κάταγμα στη σπονδυλική στήλη από άλλα αίτια πχ οστεοπόρωση, όγκους, φλεγμονές

4. παραμόρφωση πχ σκολίωση, κύφωση

5. ασθενείς με συχνές υποτροπές σε κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου

6. χρόνιο πόνο στη μέση, με χαρακτήρες αστάθειας (ο ασθενής που πονάει με το παραμικρό, φοβάται τη μέση του κλπ.)

Πόσο επείγον είναι να χειρουργηθώ ; μπορώ να αναβάλλω την επέμβαση για μερικές ημέρες ;

Αυτό εξαρτάται από τα συμπτώματα. Ασθενείς που έχουν μόνο πόνο στη μέση, μπορούν να αναβάλλουν τη χειρουργική επέμβαση για λίγο καιρό. Ασθενείς με προοδευτική αδυναμία στα πόδια (παράλυση), πρέπει να χειρουργηθούν εντός των επομένων ημερών. Τέλος επείγουσα σπονδυλοδεσία χρειάζεται να γίνει σε περιπτώσεις αιφνίδιας κατάρρευσης της σπονδυλικής στήλης πχ σε τραυματισμούς από τροχαία ή σε διήθηση ενός σπονδύλου από έναν μεταστατικό όγκο.

Η αναβολή επί μακρόν μίας τέτοιας χειρουργικής επέμβασης, δεν είναι προς όφελος του ασθενούς : το χειρουργείο γίνεται όλο και πιο δύσκολο τεχνικά με την πάροδο του χρόνου (διότι εντείνονται οι εκφυλιστικές αλλοιώσεις). Επίσης, αν κάποιος έχει μόνο πόνο στα πόδια και αναβάλλει τη χειρουργική επέμβαση, κινδυνεύει να εμφανίσει μυϊκή αδυναμία και να χρειαστεί μακροχρόνια αποκατάσταση μετά το χειρουργείο.

Η ηλικία είναι αντένδειξη για τη χειρουργική επέμβαση ; δηλαδή, μπορεί να χειρουργηθεί κάποιος αν είναι πχ 75 ετών ;

Η μεγάλη ηλικία αυξάνει κάπως τον κίνδυνο επιπλοκών από τη χορήγηση γενικής αναισθησίας και την παραμονή στο Νοσοκομείο. Επίσης, οι άνθρωποι μεγάλης ηλικίας έχουν συχνά και άλλα παθολογικά προβλήματα στο ιστορικό τους πχ στεφανιαία νόσο, σακχαρώδη διαβήτη κλπ.

Ωστόσο, η τρέχουσα εμπειρία έχει δείξει ότι, πάρα πολλοί άνθρωποι 70-80 ετών υποβάλλονται σε αυτή την επέμβαση χωρίς να παρουσιάσουν κάποιο πρόβλημα.

Τι προετοιμασία θα χρειαστεί για το χειρουργείο αυτό ;

Αν έχετε κάποιο σοβαρό παθολογικό πρόβλημα πχ στεφανιαία νόσο ή σακχαρώδη διαβήτη, πρέπει να έχει ρυθμιστεί. Καλό είναι να έχετε ένα χαρτί από το θεράποντα γιατρό σας (πχ καρδιολόγο) που να εξηγεί ακριβώς από τι πάσχετε, τι φάρμακα παίρνετε κλπ.Ειδικά αν παίρνετε φάρμακα που επηρεάζουν την πήξη του αίματος όπως ασπιρίνη, κλοπιδογρέλη κλπ. αυτά πρέπει να έχουν σταματήσει 5-7 ημέρες πριν από τη χειρουργική επέμβαση.

Ο λόγος είναι ότι μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγία, είτε μέσα στο χειρουργείο είτε μετεγχειρητικά.Αν είναι εντελώς απαραίτητο να πάρετε αυτά τα φάρμακα, θα πρέπει σε συνεννόηση με τον καρδιολόγο που σας παρακολουθεί, να αντικατασταθούν από υποδόριες ενέσεις ηπαρίνης.Οι καπνιστές καλό είναι να σταματήσουν το κάπνισμα, διότι αυτό επηρεάζει αρνητικά την ένωση των σπονδύλων.

Τι εξετάσεις θα γίνουν πριν το χειρουργείο ;

Συνήθως γίνονται :

• αιματολογικός έλεγχος
• ακτινογραφία θώρακος
• ηλεκτροκαρδιογράφημα
• εξέταση από καρδιολόγο

Τα φάρμακα που παίρνω κάθε μέρα, μπορώ να τα πάρω κανονικά το πρωί του χειρουργείου ;

Ναι, μπορείτε να τα πάρετε με λίγο νερό. Εξαίρεση αποτελούν τα αντιπηκτικά.

Πόσες ημέρες θα παραμείνω στο Νοσοκομείο ;

Αυτό εξαρτάται από την θέση και την έκταση της επέμβασης καθώς και από την ηλικία. Μια σπονδυλοδεσία σε ένα επίπεδο πχ Ο4-Ο5 για σπονδυλολίσθηση σε ένα νέο άτομο χρειάζεται 3-4 ημέρες παραμονής στο Νοσοκομείο. Μεγάλες επεμβάσεις σκολίωσης ανεξαρτήτως ηλικίας χρειάζονται 7-10 ημέρες παραμονής στο Νοσοκομείο.

Θα χρειαστεί να δώσει κάποιος δικός μου αίμα ;

Γενικά η σπονδυλοδεσία είναι μια επέμβαση στην οποία χάνεται αίμα και κατά τη διάρκεια αλλά και τις επόμενες ημέρες του χειρουργείου.
Συνήθως απαιτούνται 2-4 φιάλες αίμα.

Με απλά λόγια, τι ακριβώς γίνεται σε αυτή την επέμβαση ;

• μετά τη χορήγηση γενικής αναισθησίας, θα τοποθετηθείτε στη θέση (συνήθως μπρούμυτα) στο χειρουργικό τραπέζι
• στην αρχή ο νευροχειρουργός θα κάνει την τομή στο δέρμα
• μετά θα αποκολλήσει τους μύες από τη σπονδυλική στήλη
• ακολουθεί η αποσυμπίεση των νεύρων της σπονδυλικής στήλης όπου / αν χρειάζεται
• στη συνέχεια γίνεται το κυρίως στάδιο της επέμβασης δηλ. η τοποθέτηση του οστικού μοσχεύματος και των βιδών - ράβδων, με την καθοδήγηση ακτινολογικού μηχανήματος μικροδισκεκτομή κλπ
• τέλος γίνεται η σύγκλειση του τραύματος. Ορισμένες φορές τοποθετείται μία παροχέτευση για ένα 1-2 24ωρα.

Ποιες είναι οι επιπλοκές από αυτή την επέμβαση ;

Για την χειρουργική επέμβαση αυτή ισχύουν οι επιπλοκές της Νευροχειρουργικής. Ο κύριος τρόπος για να είναι επιτυχής μια επέμβαση σπονδυλοδεσίας είναι ο καθορισμός της σωστής ένδειξης δηλ. να εξετάσει κανείς με προσοχή τον ασθενή και να διαπιστώσει αν όντως χρειάζεται τη συγκεκριμένη επέμβαση και σε τι έκταση πρέπει αυτή να γίνει - προφανώς μικρότερες επεμβάσεις έχουν μικρότερο κίνδυνο.

Τι θα έχω όταν βγω από το χειρουργείο ; Θα πονάω ;

Θα έχετε έναν επίδεσμο στη μέση σας και ίσως μία παροχέτευση για να απορροφά το αίμα και τα υγρά της χειρουργικής επέμβασης. Είναι πιθανόν να πονάτε στη μέση σας μετά τη σπονδυλοδεσία. Η αποκόλληση των μυών και οι χειρισμοί επί των σπονδύλων γενικά προκαλούν πόνο.

Αυτός ο πόνος διαφέρει από τον πόνο πριν από το χειρουργείο γιατί είναι άλλη η αιτία του. Από την αρχή θα σας χορηγηθούν ισχυρά παυσίπονα σε τέτοιες δόσεις ώστε να μην πονάτε : ο πόνος ακινητοποιεί τον ασθενή στο κρεβάτι. Ο στόχος είναι να σηκωθείτε με βοήθεια και να περπατήσετε την επομένη ημέρα του χειρουργείου.

Τι φάρμακα θα πάρω μετά το χειρουργείο και για πόσο καιρό ;

Θα πάρετε παυσίπονα και ένα αντιβιοτικό για λίγες μέρες.

Μετά το χειρουργείο, πότε θα μπορώ να οδηγώ ;

Έχει διαπιστωθεί ότι μετά από ένα χειρουργείο σπονδυλικής στήλης, δεν είναι εύκολο να αντιδράσει κανείς σαν οδηγός με σωστό τρόπο αν πχ πεταχτεί μπροστά του ένα μικρό παιδί. Καλό είναι να έχουν περάσει 6 εβδομάδες από το χειρουργείο.

Πότε θα μπορώ να επιστρέψω στη δουλειά μου ;

Εξαρτάται από το είδος της δουλειάς. Συνήθως οι ασθενείς παίρνουν 1-2 μήνες αναρρωτικής άδειας μετά από μία επέμβαση σπονδυλοδεσίας. Αν η εργασία είναι χειρωνακτική, ίσως χρειαστούν και 3 μήνες.

Από πότε θα επιτρέπεται να σηκώνω βάρη ;

Θα μπορείτε να σηκώσετε ένα μικρό βάρος πχ μία τσάντα, τις πρώτες ημέρες μετά το χειρουργείο. Αν πρόκειται για μεγάλο βάρος, θα πρέπει να έχουν περάσει 3 μήνες.

Τις επόμενες ημέρες μετά το χειρουργείο, σε ποιες περιπτώσεις θα πρέπει να ανησυχήσω και να πάρω τηλέφωνο το γιατρό μου ;

Θα πρέπει να επικοινωνήσετε με το γιατρό σας :

1. αν υπάρξει πρόβλημα με το τραύμα (αν ανοίξει, τρέχει κάποιο υγρό, πρηστεί ή κοκκινίσει)

2. αν εμφανιστεί ένα σύμπτωμα που δεν είχατε πριν από το χειρουργείο πχ αδυναμία στα πόδια

3. αν εμφανίσετε πυρετό πάνω από 38

4. αν έχετε κάποια αντίδραση σε ένα από τα φάρμακα πχ εξάνθημα

5. τέλος, αν εμφανίσετε αιφνίδιο πόνο ή πρήξιμο στη γάμπα : υπάρχει πιθανότητα φλεβικής θρόμβωσης.

Σε ποιόν γιατρό θα πρέπει να απευθυνθώ για μια σπονδυλοδεσία ;

Θα πρέπει να επισκεφθείτε ένα Νευροχειρουργό.

* δείτε επίσης τις ενότητες οσφυϊκή σπονδυλολίσθηση, αυχενική μικροδισκεκτομή και σπονδυλοδεσία, σπονδυλική στήλη, χειρουργείο στη μέση και σκολίωση.