Τι ονομάζεται εγκεφαλική αιμορραγία;
Εγκεφαλική αιμορραγία είναι μία μορφή αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου στην οποία υπάρχει ρήξη ενός αγγείου και έξοδος αίματος μέσα στον εγκέφαλο ή και γύρω από αυτόν.
Η αρτηριακή υπέρταση αποτελεί τον κύριο παράγοντα κινδύνου για αυτόματη εγκεφαλική αιμορραγία
Α. Καργάδου, Νευρολόγος ΙΑΤΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΩΝ
Τι διαφορά έχει η αιμορραγία από το αιμάτωμα;
Αιμορραγία σημαίνει ρήξη ενός αγγείου και έξοδος αίματος. Η εγκεφαλική αιμορραγία είναι ένα γεγονός που διαρκεί μόνο λίγα δευτερόλεπτα. Αιμάτωμα είναι το αίμα που μαζεύεται σε ένα σημείο του σώματος και σχηματίζει σε λίγα λεπτά ένα θρόμβο. Δηλαδή, το αιμάτωμα είναι το αποτέλεσμα μίας αιμορραγίας. Όταν χειρουργούμε έναν ασθενή για εγκεφαλική αιμορραγία, ουσιαστικά αφαιρούμε το αιμάτωμα δηλ. το θρόμβο.
Πόσο συχνή είναι η εγκεφαλική αιμορραγία;
Στατιστικές από τις ΗΠΑ εκτιμούν ότι κάθε χρόνο συμβαίνουν 12-15 περιστατικά εγκεφαλικής αιμορραγίας ανά 100.000 άτομα.
Πως εμφανίζεται συνήθως η εγκεφαλική αιμορραγία;
Εμφανίζεται με αιφνίδιο δυνατό πονοκέφαλο (το κύριο σύμπτωμα), και εξελίσσεται γρήγορα, πολλές φορές μέσα σε λίγα λεπτά. Ο πονοκέφαλος μπορεί να συνοδεύεται από:
• εμετό
• ζάλη ή ίλιγγο
• αδυναμία ή μούδιασμα σε χέρια ή πόδια
• θόλωση της όρασης ή διπλωπία
• πτώση της γωνίας του στόματος
• δυσκολία στην ομιλία
• λιποθυμία, λήθαργο.
Ποιοί είναι ο παράγοντες κινδύνου; δηλ. ποιοι κινδυνεύουν πιο πολύ να πάθουν μία τέτοια αιμορραγία;
1. ηλικία : όσο αυξάνεται, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος
2. φύλο : είναι πιο συχνή στους άνδρες
3. προηγούμενο αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο : αυξάνει τον κίνδυνο κατά 23 φορές. Άσχετα από το αν ήταν αιμορραγικό ή ισχαιμικό επεισόδιο
4. αρτηριακή υπέρταση
5. αλκοόλ
6. απαγορευμένες ουσίες πχ κοκαΐνη, αμφεταμίνη
7. αιμορραγική διάθεση από νοσήματα πχ θρομβοπενία, λευχαιμία
8. αιμορραγική διάθεση από φάρμακα πχ αντιπηκτικά, ασπιρίνη
9. ανεύρυσμα και αγγειακές δυσπλασίες, όπως αρτηριοφλεβική δυσπλασία, σηραγγώδες αιμαγγείωμα
10. όγκοι εγκεφάλου : μερικοί όπως οι κακοήθεις αιμορραγούν πιο συχνά, αλλά όλοι μπορεί να αιμορραγήσουν
11. κύηση και λοχεία.
Ένας νέος ασθενής 20 ετών εμφανίζει εγκεφαλική αιμορραγία. Το ιστορικό του είναι ελεύθερο, δηλ. δεν έχει πάει ποτέ σε γιατρό. Σε τι μπορεί να οφείλεται;
Αν εξαιρέσουμε την περίπτωση της χρήσης απαγορευμένων ουσιών, πρέπει να ελεγχθεί η πιθανότητα να υπάρχει κάποια αγγειακή δυσπλασία ή ένα ανεύρυσμα.
Με ποια εξέταση θα μπει η διάγνωση της εγκεφαλικής αιμορραγίας;
Η αξονική τομογραφία, είναι εξέταση διάρκειας λίγων λεπτών και εντοπίζει άμεσα την αιμορραγία.
Τι άλλες εξετάσεις θα χρειαστούν για την διερεύνηση της εγκεφαλικής αιμορραγίας;
Θα χρειαστούν ίσως συμπληρωματικές απεικονιστικές εξετάσεις όπως μαγνητική τομογραφία, αγγειογραφία κλπ. Αν ο απεικονιστικός έλεγχος είναι αρνητικός και δεν υπάρχουν σαφείς παράγοντες κινδύνου, πρέπει να μελετηθούν σπάνια αίτια εγκεφαλικής αιμορραγίας πχ αιμορραγική διάθεση.
Ποιες είναι οι επιπλοκές της εγκεφαλικής αιμορραγίας;
Η παρουσία ενός αιματώματος προκαλεί:
1. άμεση καταστροφή της εγκεφαλικής ουσίας που βρίσκεται γύρω του. Αν πχ η αιμορραγία συμβεί μέσα στην κινητική χώρα του εγκεφάλου, ο ασθενής θα έχει παράλυση στην αντίθετη πλευρά του σώματος
2. τις επόμενες ημέρες, δημιουργείται εγκεφαλικό οίδημα γύρω από την πάσχουσα περιοχή. Το οίδημα είναι επικίνδυνη επιπλοκή και επιδεινώνει το νευρολογικό έλλειμμα.
3. ενδεχομένως επιληπτικές κρίσεις
4. μεγάλο αιμάτωμα μέσα στον εγκέφαλο, πιέζει τον εγκέφαλο και μπορεί να απειλήσει τη ζωή. Στην περίπτωση αυτή χρειάζεται επείγουσα νευροχειρουργική επέμβαση.
Πως αντιμετωπίζεται η εγκεφαλική αιμορραγία;
Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει:
- αναγνώριση του αιτίου με τις κατάλληλες εξετάσεις πχ μαγνητική τομογραφία, αγγειογραφία
- φαρμακευτική αγωγή: χρησιμοποιούνται αποιδηματικές ουσίες και αντιεπιληπτικά φάρμακα
- ενδεχομένως, νευροχειρουργική επέμβαση ή και εμβολισμός.
Πότε αντιμετωπίζεται χειρουργικά η εγκεφαλική αιμορραγία;
Σε γενικές γραμμές, η εγκεφαλική αιμορραγία αντιμετωπίζεται χειρουργικά όταν το μέγεθός της είναι τέτοιο, ώστε να πιέζει τον εγκέφαλο και απειλεί τη ζωή και την ποιότητα της ζωής του ασθενούς. Επίσης, όταν υπάρχει υποκείμενη αιτία που αντιμετωπίζεται μόνο με χειρουργική επέμβαση πχ ανεύρυσμα που δεν μπορεί να εμβολιστεί.
Ποια είναι η επέμβαση για την αντιμετώπιση της εγκεφαλικής αιμορραγίας;
Η επέμβαση είναι η κρανιοτομία και η αφαίρεση του αιματώματος.
Τι είναι η υπαραχνοειδής αιμορραγία;
Υπαραχνοειδής αιμορραγία (subarachnoid hemorrhage, SAH) είναι μία πολύ επικίνδυνη μορφή αιμορραγίας που εμφανίζεται συνήθως στη βάση του κρανίου (στο επίπεδο των ματιών) και έχει 2 χαρακτηριστικά:
1. εκδηλώνεται με πολύ δυνατό και αιφνίδιο πονοκέφαλο. Είναι συχνή η περιγραφή των ασθενών «μ’ έπιασε ο χειρότερος πονοκέφαλος στη ζωή μου…» ή «ένιωσα σα να μου ήρθε από κάπου μία πέτρα…». Ο πόνος συχνά εντοπίζεται στον αυχένα
2. οφείλεται πολύ συχνά σε ρήξη ενός ανευρύσματος ή άλλης αγγειακής δυσπλασίας.
Γιατί είναι επικίνδυνη η υπαραχνοειδής αιμορραγία;
Είναι επικίνδυνη διότι έχει υψηλό ποσοστό θνητότητας και νοσηρότητας. Αυτό σημαίνει ότι ένα μεγάλο ποσοστό των ασθενών με υπαραχνοειδή αιμορραγία είτε χάνει τη ζωή του είτε εμφανίζει κάποια αναπηρία.
Με ποια εξέταση θα μπει η διάγνωση της υπαραχνοειδούς αιμορραγίας;
Με την αξονική τομογραφία. Άλλες φορές μπορεί να χρειαστεί και η οσφυονωτιαία παρακέντηση.
Πως αντιμετωπίζεται η υπαραχνοειδής αιμορραγία;
Η αντιμετώπιση της υπαραχνοειδούς αιμορραγίας πρέπει να γίνεται σε κατεπείγουσα βάση, σε εξειδικευμένο Νοσοκομείο. Η στρατηγική είναι:
- διενέργεια της ψηφιακής αγγειογραφίας, εξέτασης που θα αναδείξει σε ποσοστό 80% το αίτιο της αιμορραγίας δηλ. θα διαπιστωθεί αν υπάρχει ανεύρυσμα ή άλλη αγγειακή δυσπλασία
- αν υπάρχει ανεύρυσμα, ή άλλη αγγειακή δυσπλασία, χρειάζεται αντιμετώπιση, ει δυνατόν εντός 24 ωρών, δηλαδή, είτε εμβολισμό είτε χειρουργείο
- αν δεν βρεθεί κάτι στην αγγειογραφία, η εξέταση μπορεί να επαναληφθεί σε διάστημα 1-2 εβδομάδων, διότι συχνά το παθολογικό αγγείο δεν ανακαλύπτεται στην πρώτη εξέταση
- σε κάθε περίπτωση, η υπαραχνοειδής αιμορραγία χρειάζεται ειδική φαρμακευτική αγωγή και στενή παρακολούθηση, τις πρώτες 1-2 εβδομάδες, δηλ. την περίοδο που εμφανίζονται οι επιπλοκές της.
Ποιες είναι οι επιπλοκές της υπαραχνοειδούς αιμορραγίας;
Οι επιπλοκές είναι κυρίως τρείς:
1. επανάληψη της αιμορραγίας. Σοβαρότατη επιπλοκή, συχνά θανατηφόρος
2. οξύς υδροκέφαλος
3. ισχαιμικού τύπου αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
Σε ποιόν γιατρό θα πρέπει να απευθυνθώ για την εγκεφαλική αιμορραγία;
Θα πρέπει να επισκεφθείτε ένα Νευροχειρουργό.