Η ημικρανία είναι μια συχνή μορφή χρόνιου πονοκεφάλου, που εντοπίζεται συχνά (αλλά όχι πάντα) στο μισό μέρος του κεφαλιού (εξ ου και η λέξη ημι - κρανία) που διαρκεί ώρες ή καμιά φορά και μέρες. Ο πόνος είναι πολλές φορές τόσο δυνατός που ο ασθενής αναζητεί ένα ήσυχο και σκοτεινό δωμάτιο για να ηρεμήσει. Συχνά ο πονοκέφαλος συνοδεύεται από ναυτία και εμετό. Πολλές φορές πριν αρχίσει η ημικρανία υπάρχουν κάποια αισθητικά συμπτώματα (αύρα, migraine aura) όπως λάμψεις, φωτάκια ή μουδιάσματα στα χέρια ή τα πόδια. Η ημικρανία αντιμετωπίζεται με ειδικά, νεότερης γενιάς φάρμακα τα οποία χορηγεί ο Νευρολόγος.

Συχνές ερωτήσεις για την ημικρανία

Σε τι οφείλεται η ημικρανία;

Ο ακριβής μηχανισμός που προκαλεί την ημικρανία δεν έχει αποσαφηνιστεί, ωστόσο είναι γνωστό ότι η συγκέντρωση της σεροτονίνης στο αίμα πέφτει στη διάρκεια της ημικρανικής κρίσης, γεγονός το οποίο πυροδοτεί την απελευθέρωση ουσιών που λέγονται νευροπεπτίδια, τα οποία προκαλούν πονοκέφαλο.

Υπάρχουν παράγοντες που πυροδοτούν μια κρίση ημικρανίας;

Υπάρχουν παράγοντες οι οποίο είναι γνωστό ότι πυροδοτούν σε μεγάλο βαθμό την κρίση της ημικρανίας :

• το stress είναι ο κύριος παράγοντας πρόκλησης της ημικρανικής κρίσης

• ορμόνες, κυρίως τα οιστρογόνα. Πολλές γυναίκες εμφανίζουν ημικρανία με την έναρξη της περιόδου. Επίσης η κύηση και η εμμηνόπαυση μπορεί να προκαλέσουν ημικρανική κρίση, όπως και η θεραπεία με αντισυλληπτικά

• φαγητά και ποτά όπως το κόκκινο κρασί, η σοκολάτα, ορισμένα τυριά, η ασπαρτάμη, ο καφές. Επίσης, σε ορισμένους ανθρώπους η νηστεία

• έντονα φώτα, θόρυβοι αλλά και μυρωδιές

• η αϋπνία, ή μια αλλαγή στις συνήθειες του ύπνου

• το jet lag

• η έντονη σωματική κόπωση

• η σεξουαλική πράξη

• οι αλλαγές στον καιρό

• ορισμένα φάρμακα.

Η μητέρα μου υποφέρει από ημικρανίες. Έχω αυξημένες πιθανότητες να έχω κι εγώ;

Η μητέρα μου υποφέρει από ημικρανίες. Έχω αυξημένες πιθανότητες να έχω κι εγώ ;Όντως, αν ένας από τους δύο γονείς έχει ημικρανία, η πιθανότητα είναι αρκετά αυξημένη.

Πως εκδηλώνεται η ημικρανία;

Η ημικρανία εμφανίζεται με δυνατό πόνο στο κεφάλι, συνήθως στην μια πλευρά, ο οποίος έχει χαρακτήρα σφύζοντα («σαν να χτυπάει ο σφυγμός μέσα στο κεφάλι μου»). Ο πονοκέφαλος συνοδεύεται από ναυτία, εμετό και ευαισθησία στο φώς και τους θορύβους (φωτοφοβία, ηχοφοβία). Μια κρίση διαρκεί τυπικά από 4 έως 72 ώρες. Σε άλλους ασθενείς υπάρχει μια σχετική περιοδικότητα (ειδικά στις γυναίκες και σε σχέση με την έμμηνο ρύση) ενώ σε άλλους η κατανομή των κρίσεων είναι σποραδική.

Προηγείται κάτι από την έναρξη της κρίσης; δηλ. πως μπορώ να καταλάβω ότι έρχεται η κρίση;

Σε ορισμένους ασθενείς, προηγείται η αύρα (φωτάκια, λάμψεις, μουδιάσματα στα χέρια ή τα πόδια ). Άλλοι ασθενείς αναφέρουν συμπτώματα όπως δίψα, ανάγκη για γλυκό, έντονη ενεργητικότητα ή μελαγχολία κ.ο.κ. πριν από την έναρξη μιας κρίσης.

Υπάρχει κάτι που μπορώ να κάνω για να εμποδίσω την έναρξη ή να απαλύνω τον πόνο;

Μπορείτε να πάρετε το αναλγητικό που σας ανακουφίζει, όσο το δυνατόν γρηγορότερα μετά την έναρξη των συμπτωμάτων. Η παραμονή σε ένα ήσυχο δωμάτιο, χωρίς έντονο φως ή μυρωδιές, μπορεί να βοηθήσει.

Ο πόνος εντοπίζεται πάντα στην ίδια μεριά; μπορεί να αφορά και ολόκληρο το κεφάλι;

Όχι. Αν και η νόσος λέγεται ημι-κρανία, η εντόπιση δεν είναι πάντα σε μια πλευρά ή πάντα στην ίδια πλευρά. Μπορεί να αφορά σε ολόκληρο το κεφάλι, ή σε ένα σημείο πχ πίσω από τα μάτια. Ένας ασθενής μπορεί να έχει μια κρίση αριστερά και την επόμενη φορά δεξιά.

Έχω συχνούς πονοκεφάλους. Αυτό σημαίνει ότι πάσχω από ημικρανία;

Όχι απαραίτητα. Υπάρχουν πονοκέφαλοι στη μια πλευρά του κεφαλιού που οφείλονται σε ανεύρυσμα, όγκους εγκεφάλου κλπ. Μόνον ο νευρολόγος μπορεί να πει με βεβαιότητα αν ο πονοκέφαλος που νιώθετε είναι αθώος ή όχι.

Πως μπαίνει η διάγνωση της ημικρανίας;

Συχνά αρκεί μόνο το ιστορικό και η νευρολογική εξέταση για τη διάγνωση της ημικρανίας. Ωστόσο, ο Νευρολόγος σας μπορεί να συστήσει μια μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου, σε περιπτώσεις ύποπτες. Υπάρχει η περίπτωση, ένας ασθενής να έχει δύο αίτια πονοκεφάλου πχ ημικρανία και ένα ανεύρυσμα ή έναν όγκο εγκεφάλου.

Ποια είναι η φυσική πορεία της νόσου, δηλ. ποια θα είναι η εξέλιξη αν δεν κάνω τίποτα;

Η ημικρανία είναι συνήθως μια χρόνια νόσος. Αρχίζει στην εφηβική ή νεανική ηλικία και συνεχίζει για πολλά χρόνια. Ειδικά για τις γυναίκες, η εμμηνόπαυση είναι ένα σημείο καμπής, γεγονός το οποίο δείχνει την σχέση της νόσου με τις γυναικείες ορμόνες. Σε πολλές περιπτώσεις, η ημικρανία ελαττώνεται ή σταματάει εντελώς, σε άλλες παραμένει η ίδια με πριν, ενώ σε άλλες μπορεί να επιδεινωθεί.Η συχνότητα και η διάρκεια της ημικρανικής κρίσης, δεν είναι σταθερή κι αυτό διότι, όπως προαναφέρθηκε, η κρίση εξαρτάται από πολλούς εκλυτικούς παράγοντες.

Είναι επικίνδυνη η ημικρανία; ποιες είναι οι επιπλοκές;

Είναι γνωστό ότι οι ασθενείς με ημικρανία έχουν σχετικά αυξημένο κίνδυνο να πάθουν ένα ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Ειδικά, ο συνδυασμός κάπνισμα + αντισυλληπτικά + ημικρανία, έχει ακόμα μεγαλύτερο κίνδυνο.

Ποια είναι η αντιμετώπιση της ημικρανίας;

1) στην οξεία φάση δηλ όταν αρχίσει η κρίση, θα χρησιμοποιηθούν παυσίπονα :- κοινά αναλγητικά πχ παρακεταμόλη, μόνη ή σε συνδυασμό με κωδεΐνη- αντιφλεγμονώδη πχ νιμεσουλίδη, λορνοξικάμη- τριπτάνες πχ σουματριπτάνη. Η χορήγηση μπορεί να είναι από το στόμα και σε ορισμένες περιπτώσεις ενέσιμη ή και από τη μύτη με ψεκασμούς. Επίσης, εκτός από παυσίπονα θα χορηγηθούν αντιεμετικά (πχ μετοκλοπραμίδη) αν υπάρχει ναυτία, αλλά και αγχολυτικά (πχ διαζεπάμη).

2) σε χρόνια φάση, το σημαντικότερο κομμάτι της θεραπείας είναι η πρόληψη των κρίσεων. Αυτό μπορεί να αλλάξει δραματικά τη ζωή των ασθενών με ημικρανία. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για το λόγο αυτό είναι διαφόρων κατηγοριών όπως :- αντιεπιληπτικά πχ πρεγκαμπαλίνη, τοπιραμάτη- αντικαταθλιπτικά πχ αμιτριπτυλίνη- βητα αναστολείς πχ προπρανολόλη- φλουναριζίνη

3) η προληπτική αυτή αγωγή, θα συνεχιστεί για διάστημα πολλών μηνών, πάντα με τις οδηγίες του Νευρολόγου.

4) μεγάλη σημασία έχει να μάθει ο ασθενής τους εκλυτικούς παράγοντες και να τους αποφύγει (stress, αϋπνία, κόκκινο κρασί, σωματική κόπωση κλπ, βλέπε παραπάνω ερώτηση)

5) επίσης, σημασία έχει να αποφεύγεται η κατάχρηση αναλγητικών, γιατί όπως τονίζεται και σε άλλες ερωτήσεις, μπορεί να επιδεινώσει το πρόβλημα αντί να το λύσει

6) τέλος, το πιο σημαντικό μέτρο για να αντιμετωπισθεί η ημικρανία σαν χρόνιο πρόβλημα, είναι η θεραπεία να γίνεται σε συνεργασία με νευρολόγο και όχι με αυθαίρετο και εμπειρικό τρόπο.

Παίρνω πολλά φάρμακα και σε μεγάλες ποσότητες για την ημικρανία. Έχω παρατηρήσει ότι όταν διακόπτω τα φάρμακα, ο πόνος επιστρέφει. Αυτό είναι τυχαίο;

Όχι, δεν είναι τυχαίο. Έχει παρατηρηθεί ότι οι ασθενείς που χρησιμοποιούν κατά κόρον παυσίπονα για τον πονοκέφαλο (σε μεγάλες δόσεις και πολλές φορές το μήνα) αναπτύσσουν ένα είδος «αντοχής», δηλ. ένα φαύλο κύκλο, όπου χρειάζονται όλο και μεγαλύτερη δόση και όπου αν διακόψουν τα φάρμακα, ο πόνος επανέρχεται. Υπάρχει ειδικός όρος για το φαινόμενο αυτό : κεφαλαλγία από κατάχρηση αναλγητικών.Η μόνη λύση για την ασφαλή και αποτελεσματική αντιμετώπιση της ημικρανίας είναι η θεραπεία να δίνεται από Νευρολόγο.

Μπορώ να χρησιμοποιήσω εναλλακτικές μορφές θεραπείας όπως βελονισμό και biofeedback;

Αν σας ανακουφίζουν, ναι.

Τι είναι το ημερολόγιο ημικρανίας;

Είναι ένα τετράδιο στο οποίο ο πάσχων από ημικρανία (αλλά και από κάθε είδους πονοκέφαλο ) σημειώνει με λεπτομέρεια κάθε μέρα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που σχετίζονται με την ημικρανία : κάθε πότε τον πιάνει, πόση ώρα διαρκεί, τι τον ανακουφίζει κ.ο.κ.Το ημερολόγιο χρησιμεύει πολύ στον Νευρολόγο για τη διάγνωση και την θεραπεία κάθε μορφής πονοκεφάλου.

Έχω ιστορικό ημικρανίας εδώ και χρόνια. Πρόσφατα μου εμφανίστηκε ένα άλλο είδος πονοκεφάλου, με διαφορετική εντόπιση. Να συνεχίσω τα ίδια φάρμακα με πριν;

Όχι. Σε κάθε αλλαγή στον χαρακτήρα ενός χρόνιου πονοκεφάλου, πρέπει να σας εξετάσει Νευρολόγος για να αποκλείσει την πιθανότητα (ακόμα και με μαγνητική τομογραφία) ενός νέου αιτίου πχ όγκου εγκεφάλου ή ανευρύσματος.

Σε ποιόν γιατρό πρέπει να απευθυνθώ αν πάσχω από ημικρανία;

Θα πρέπει να επισκεφθείτε ένα Νευρολόγο.

*δείτε επίσης την ενότητα πονοκέφαλος, αθροιστική κεφαλαλγία και κεφαλαλγία τάσης.