Ο όρος πολυνευροπάθεια χρησιμοποιείται για να εκφράσει οποιαδήποτε διαταραχή πολλαπλών περιφερικών νευρών. Μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά (οξεία πολυνευροπάθεια) ή σταδιακά, σε διάστημα μηνών ή χρόνων (χρόνια πολυνευροπάθεια).

Τα αίτια ποικίλουν, με συχνότερα τον σακχαρώδη διαβήτη και τον αλκοολισμό. Υπάρχουν κι άλλοι πολλοί μηχανισμοί βλάβης στα περιφερικά νεύρα, όπως η πίεση τους τοπικά (σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα), η ισχαιμία των αγγείων που τα τροφοδοτούν (αγγειίτιδες) και η παραγωγή αντισωμάτων εναντίον τους (αυτοάνοση πολυνευροπάθεια).

Ο ασθενής συνήθως εμφανίζει πόνο στο χέρι ή το πόδι, μούδιασμα και μυϊκές διαταραχές όπως αδυναμία (παράλυση) ή κράμπες. Χαρακτηριστικό για τα άτομα με πολυνευροπάθεια είναι η αδυναμία τους να ιδρώσουν ή η υπερβολική εφίδρωση.

Η θεραπεία συνίσταται στην αντιμετώπιση της υποκείμενης πάθησης, πχ ρύθμιση του σακχάρου στα διαβητικά άτομα. Τις φορές που το αίτιο δεν ανευρίσκεται, ο θεραπευτικός στόχος είναι η ανακούφιση των συμπτωμάτων με φάρμακα για τα διάφορα είδη πόνου.

Συχνές ερωτήσεις για την πολυνευροπάθεια

Πόσο κοινή είναι η πολυνευροπάθεια;

Υπολογίζεται ότι από πολυνευροπάθεια πάσχει το 2-7% του πληθυσμού. Έχουν δε περιγραφεί παραπάνω από 100 διαφορετικά αίτια.

Τι σημαίνει αξονική και τι απομυελινωτική πολυνευροπάθεια;

Το νευρικό κύτταρο -ή αλλιώς νευρώνας- περιλαμβάνει το κυτταρικό σώμα, τους δενδρίτες και τον νευράξονα. Τα δομικά αυτά μέρη έχουν ως στόχο την διάδοση ηλεκτρικών παλμών που περιέχουν αισθητικές και κινητικές πληροφορίες για τον οργανισμό. Επιπλέον, ο νευράξονας περιβάλλεται από ένα έλυτρο μυελίνης, που βοηθάει στην ταχύτερη διάδοση των πληροφοριών αυτών. Η πολυνευροπάθεια μπορεί να κατηγοριοποιηθεί σε απομυελινωτική εάν βλάπτεται το έλυτρο της μυελίνης και σε αξονική εάν η βλάβη εντοπίζεται στον νευράξονα.

Τι συμπτώματα έχει η πολυνευροπάθεια;

1. Αισθητικά όπως πόνος σε κάποιο χέρι ή πόδι και μούδιασμα. Ο πόνος μπορεί να πάρει διάφορες μορφές ανάλογα με τη νευρική οδό που προσβάλλεται πχ καυσαλγία (σα να καίει κάτι το σώμα), αίσθημα βάρους ή σφίξιμο. Επίσης μπορεί να υπάρχει αλλοιωμένη η αίσθηση της ιδιοδεκτικότητας και ο ασθενής να νιώθει ότι περπατάει πάνω σε βαμβάκι ή ότι χάνει την ισορροπία του.

2. Κινητικά όπως παράλυση σε κάποιο χέρι ή πόδι, κράμπες και σε χρόνια στάδια ατροφίες. Η αδυναμία μπορεί να αφορά τους περιφερικότερους μυς (πχ foot drop, πτώση άκρου ποδός) ή να είναι όπως λέμε κεντρομελική και να αφορά τους μυς κοντά στον κορμό, οπότε έχουμε πχ δυσκολία στην έγερση από καρέκλα ή στην ανάβαση σκάλας.

3. Συμπτώματα από το Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα όπως ορθοστατική υπόταση, υπερβολική εφίδρωση ή (το αντίθετο) ανιδρωσία, προβλήματα στύσης, διάρροιες ή δυσκοιλιότητα.

4. Πάρεση κρανιακών νεύρων πχ διπλωπία, πάρεση προσωπικού νεύρου κ.ο.κ.

Ποια είναι τα συχνότερα αίτια της πολυνευροπάθειας;

Η πολυνευροπάθεια εμφανίζεται σε:

-Μεταβολικά νοσήματα πχ σακχαρώδης διαβήτης (το συχνότερο αίτιο)

-Νεφρική ανεπάρκεια

-Αλκοολισμό

-Λοιμώξεις πχ HIV

-Διάφορους καρκίνους (παρανεοπλασματικά σύνδρομα)

-Αγγειίτιδες

-Φλεγμονώδη αυτοάνοσα νοσήματα πχ σύνδρομο Guillain Barre, CIDP

-Τοπική παγίδευση νεύρων σε διάφορα σημεία του σώματος πχ καρπιαίο σύνδρομο, ωλένια νευρίτιδα, παραισθητική μηραλγία

-Τοξικούς παράγοντες πχ φάρμακα της χημειοθεραπείας, αντιβιοτικά όπως η μετρονιδαζόλη

-Υποθυρεοειδισμό

-Κληρονομικά νοσήματα πχ νόσος Charcot-Marie-Tooth (CMT)

-Έλλειψη βιταμινών πχ της Β12

Πώς γίνεται η διάγνωση της πολυνευροπάθειας;

1. Απαραίτητη κατ' αρχήν είναι η λήψη λεπτομερούς ιστορικού. Θα πρέπει να δοθεί έμφαση σε προηγηθείσες λοιμώξεις δεδομένου πως μια γαστρεντερίτιδα ή άλλη ίωση μπορεί να σχετίζεται με το Σύνδρομο Guillain Barre. Επίσης αναζητείται η πιθανή λήψη τοξινών και φαρμάκων και η παρουσία συστηματικών παθήσεων (πχ διαβήτης, Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος, νεφρική ανεπάρκεια).

2. Ακολουθεί η πλήρης νευρολογική εξέταση

3 σειρά έχουν οι διάφορες αιματολογικές εξετάσεις.

4. η επιβεβαίωση της διάγνωσης γίνεται με το νευροφυσιολογικό έλεγχο (ηλεκτρομυογράφημα).

5. Σε σπάνιες περιπτώσεις χρειάζεται επιπλέον εξέταση εγκεφαλονωτιαίου υγρού (ΕΝΥ) ή βιοψία νεύρου.

Ποια είναι η θεραπεία της πολυνευροπάθειας;

Η θεραπεία στοχεύει στην αντιμετώπιση της υποκείμενης πάθησης. Για παράδειγμα, έλεγχος σακχάρου σε ασθενείς με διαβήτη, χορήγηση βιταμίνης Β12 σε έλλειψη αυτής και ανοσοκατασταλτική θεραπεία σε αγγειίτιδες.

Στην ιδιοπαθή πολυνευροπάθεια (άγνωστο αίτιο), στόχος είναι η ανακούφιση των συμπτωμάτων. Το κυριότερο ενόχλημα της πολυνευροπάθειας είναι ο νευροπαθητικός πόνος, ο οποίος υφίεται με κοινά αναλγητικά αλλά και με αντιεπιληπτικά ή αντικαταθλιπτικά.

Σε ποιον γιατρό να απευθυνθώ για την πολυνευροπάθεια;

Θα πρέπει να απευθυνθείτε σε έναν Νευρολόγο.