Συχνές ερωτήσεις

Με ποιες παθήσεις ασχολείται ο νευροχειρουργός ;

Ο νευροχειρουργός, μεταξύ των άλλων αντιμετωπίζει :

• την εκφυλιστική νόσο της σπονδυλικής στήλης, που εκδηλώνεται με διάφορες παθήσεις όπως είναι η αυχενική μυελοπάθεια, η οσφυϊκή στένωση, η κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου κ.ο.κ.

• κακώσεις (τραυματισμούς) της σπονδυλικής στήλης όπως το κάταγμα ενός σπονδύλου

• όγκους σπονδυλικής στήλης

• καλοήθεις όγκους εγκεφάλου, όπως είναι το μηνιγγίωμα

• κακοήθεις όγκους εγκεφάλου, όπως είναι η εγκεφαλική μετάσταση και το πολύμορφο γλοιοβλάστωμα

• την εγκεφαλική αιμορραγία

• αγγειακές παθήσεις όπως το ανεύρυσμα εγκεφάλου

• διαταραχές κυκλοφορίας του εγκεφαλονωτιαίου υγρού, όπως είναι ο υδροκέφαλος

• κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις πχ υποσκληρίδιο αιμάτωμα, κάταγμα κρανίου

• ενδοκρινικές παθήσεις όπως είναι το αδένωμα υπόφυσης

• παθήσεις περιφερικών νεύρων, όπως είναι το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα και η ωλένια νευρίτιδα

Ποιές είναι οι πρόοδοι της νευροχειρουργικής τις τελευταίες δεκαετίες ;

Η νευροχειρουργική τις τελευταίες δεκαετίες έχει κάνει σημαντικά άλματα προόδου, όπως είναι :

• η χρήση του χειρουργικού μικροσκοπίου (μικρονευροχειρουργική), που έδωσε τη δυνατότητα να εξελιχθεί σε εντυπωσιακό βαθμό η αντιμετώπιση παθήσεων όπως είναι οι όγκοι της βάσης του κρανίου και τα ανευρύσματα, που εντοπίζονται σε δυσπρόσιτα μέρη του εγκεφάλου

• η βελτίωση των αναισθησιολογικών τεχνικών

• η νοσηλεία των βαρέως πασχόντων σε ειδικές μονάδες εντατικής παρακολούθησης

• η συνεχής ανάπτυξη νεώτερων απεικονιστικών μεθόδων όπως είναι η μαγνητική τομογραφία με τις διάφορες παραλλαγές της πχ φασματοσκοπία (MRS, spectroscopy), δεματογραφία (tractography), λειτουργική απεικόνιση (fMRI) κ.ο.κ.

• η ανάπτυξη ελάχιστα παρεμβατικών τεχνικών με μικρές τομές (Minimally Invasive Neurosurgery) και εσχάτως η ρομποτική νευροχειρουργική. Παραδείγματα τέτοιων εγχειρήσεων αποτελούν η ενδοσκοπική δισκεκτομή, σπονδυλοδεσία, η διαρρινική αφαίρεση αδενωμάτων υπόφυσης κ.ο.κ.

Με βάση όλες αυτές τις μεθόδους, οι επεμβάσεις, τόσο του εγκεφάλου όσο και της σπονδυλικής στήλης, έχουν γίνει πιο ασφαλείς και αποτελεσματικές.

Έχω μία πάθηση για την οποία προτάθηκε χειρουργική επέμβαση από νευροχειρουργό. Σε ποιά ερωτήματα θα πρέπει να έχω απάντηση ;

Ο νευροχειρουργός πρώτα θα πάρει το ιστορικό του ασθενούς και θα προχωρήσει σε νευρολογική εξέταση. Κατόπιν θα δει τις εξετάσεις πχ αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία, ηλεκτρομυογράφημα   κ.ο.κ. Στη συνέχεια θα ενημερώσει τον ασθενή για :

1. τις επιπλοκές της πάθησης από την οποία πάσχει

2. τους στόχους της χειρουργικής επέμβασης

3. τις επιπλοκές της χειρουργικής επέμβασης

Τι σημαίνει ενημέρωση για τις επιπλοκές της πάθησης ;

Κάθε πάθηση έχει μία φυσική πορεία. Αυτό σημαίνει με απλά λόγια, το πως θα εξελιχθεί η πάθηση (από μόνη της) αν δεν υπάρξει καμία αντιμετώπιση. Παραδείγματα από την καθημερινή πράξη είναι τα εξής :

1. η πάθηση σταματάει την πορεία της από μόνη της σε κάποιο σημείο και ακολουθεί πλήρης ίαση (κάνει όπως λέμε "τον κύκλο της"). Ο οργανισμός αντιμετωπίζει μόνος του το πρόβλημα. Παράδειγμα : μια κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου που προκαλεί πόνο στο πόδι. Στην περίπτωση αυτή ο νευροχειρουργός επεμβαίνει όταν το σύμπτωμα (ο πόνος) είναι μη ανεκτό και δεν περνάει με τα απλά μέτρα (συντηρητική θεραπεία).

2. η πάθηση έχει χρόνιο εκφυλιστικό χαρακτήρα δηλαδή υπάρχει μια μορφή φθοράς η οποία προχωράει με αργό ή γρήγορο ρυθμό και ο οργανισμός δεν μπορεί από μόνος του να αντιμετωπίσει την πάθηση. Παράδειγμα είναι η οσφυϊκή στένωση που προκαλεί προοδευτική δυσχέρεια στη βάδιση. Στην περίπτωση γίνεται χειρουργική επέμβαση (αποσυμπίεση οσφυϊκής μοίρας) για να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής του ασθενούς.

3. η πάθηση είναι χρόνια, προοδευτικά εξελισσόμενη και απειλεί τη ζωή ή την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Παράδειγμα ένας όγκος εγκεφάλου, ακόμα κι αν είναι καλοήθης (πχ το μηνιγγίωμα) μπορεί αν αφεθεί χωρίς θεραπεία να προκαλέσει αναπηρία, επιληπτικές κρίσεις και τελικά το θάνατο του ασθενούς. Στην περίπτωση αυτή η χειρουργική επέμβαση (αφαίρεση του όγκου) είναι όπως λέμε "μονόδρομος".

4. η πάθηση βρέθηκε τυχαία σ 'έναν απεικονιστικό έλεγχο και δεν προκαλεί συμπτώματα αλλά απειλεί δυνητικά την ζωή του ασθενούς πχ ένα εγκεφαλικό ανεύρυσμα. Στην περίπτωση αυτή επιβάλλεται η αντιμετώπιση με εμβολισμό   ή χειρουργική επέμβαση.

Τι σημαίνει ενημέρωση για τους στόχους της προτεινόμενης χειρουργικής επέμβασης ;

Με βάση την προηγούμενη ερώτηση, κάθε νευροχειρουργική επέμβαση, έχει έναν ή περισσότερους στόχους, όπως πχ :

• να αντιμετωπιστεί ο πόνος

• να αποτραπεί η νευρολογική επιδείνωση που μπορεί να οδηγήσει σε αναπηρία

• να σωθεί η ζωή.

Τι είδους επιπλοκές υπάρχουν σε μία νευροχειρουργική επέμβαση ;

Σε μια νευροχειρουργική επέμβαση υπάρχουν επιπλοκές :

1. από την ίδια την επέμβαση. Σε μια επέμβαση σπονδυλικής στήλης συνήθεις επιπλοκές είναι η λοίμωξη και η διάσπαση του χειρουργικού τραύματος (ειδικά σε ασθενείς παχύσαρκους η διαβητικούς), το μετεγχειρητικό αιμάτωμα, ο τραυματισμός ενός νεύρου η του νωτιαίου μυελού (σπανιότατα) και η ρήξη της σκληράς μήνιγγας (έχει ως αποτέλεσμα τον πονοκέφαλο). Επίσης όταν τοποθετούνται υλικά πχ σε μια σπονδυλοδεσία ενδέχεται τα υλικά αυτά να μετακινηθούν ή να σπάσουν (πολύ σπάνιο). Σε μια επέμβαση εγκεφάλου συνήθεις επιπλοκές είναι η εμφάνιση επιληπτικών κρίσεων, αιματώματος, μετεγχειρητικού οιδήματος και αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου (σπάνιο)

2. από τη χορήγηση της γενικής αναισθησίας. Η πιθανότητα επιπλοκών κυμαίνεται γύρω στο 1-2 ανά 1000 περιστατικά και είναι πιο μεγάλη σε ηλικιωμένα άτομα και σε πάσχοντες από σοβαρά καρδιολογικά ή αναπνευστικά προβλήματα

3. από τη χορήγηση των φαρμάκων. Παράδειγμα τέτοιας επιπλοκής είναι η αλλεργική αντίδραση σε ένα από τα φάρμακα που χορηγούνται. Η αντίδραση αυτή μπορεί να είναι από ένα απλό δερματικό εξάνθημα, έως και τη σπάνια περίπτωση του αλλεργικού σοκ, που θέτει σε κίνδυνο τη ζωή

4. από την παραμονή στο Νοσοκομείο. Παράδειγμα αποτελεί η λοίμωξη πχ ουρολοίμωξη, πνευμονία κ.ο.κ. Επίσης η εμφάνιση της φλεβικής θρόμβωσης στα κάτω άκρα, που μπορεί να προκαλέσει πνευμονική εμβολή

5. από ειδικά προβλήματα του ιδίου του ασθενούς. Ένας καρδιοπαθής μπορεί να εμφανίσει αρρυθμίες ή στηθάγχη, ένας διαβητικός μπορεί να εμφανίσει απορρύθμιση του σακχάρου κ.ο.κ.

Υπάρχει εγγύηση ή ποσοστό επιτυχίας σε μία χειρουργική επέμβαση ;

Ο όρος "εγγύηση" δεν αναφέρεται στην ιατρική βιβλιογραφία, αλλά δεν έχει και ουσιαστικό νόημα, υπό την έννοια ότι κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί για την επιτυχή έκβαση ενός γεγονότος, ακόμα και αν ο ίδιος είναι υπεύθυνος για αυτό. Ο λόγος είναι ότι πάντα υπάρχουν απρόβλεπτοι παράγοντες. Παράδειγμα από την καθημερινή ζωή : ένας οδηγός που πηγαίνει με το αυτοκίνητό του από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη, δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι δεν θα έχει ατύχημα. Ο λόγος είναι ότι ακόμα και αν είναι προσεκτικός, δεν τρέχει, έχει ελέγξει τη μηχανή του κλπ, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος ενός ατυχήματος από έναν απρόσεκτο οδηγό από το αντίθετο ρεύμα.

Σ΄ότι αφορά στον όρο "ποσοστό επιτυχίας", πρέπει να οριστεί τι εννοούμε επιτυχία μιας επέμβασης. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι μια επέμβαση είναι επιτυχής όταν :

1 έχουν πραγματοποιηθεί οι (καθορισμένοι από πριν) στόχοι της επέμβασης και

2 δεν υπήρξαν επιπλοκές, ή αν υπήρξαν αντιμετωπίστηκαν γρήγορα και αποτελεσματικά.

Μπορεί κανείς να κάνει κάτι για να μειώσει στο ελάχιστο το ποσοστό των επιπλοκών σε μια νευροχειρουργική επέμβαση ;

Η απάντηση είναι, ναι. Ορισμένα πράγματα που μπορούν να γίνουν για να μειωθεί στο ελάχιστο το ποσοστό των επιπλοκών είναι :

1. ο ασθενής να έχει ρυθμισμένα όλα τα παθολογικά προβλήματά του, ερχόμενος στο Νοσοκομείο. Αν πχ πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη, να έχει φυσιολογικές τιμές σακχάρου. Αν έχει αρρύθμιστη υπέρταση, να προσαρμόσει την φαρμακευτική του αγωγή σε συνεννόηση με τον καρδιολόγο του. Να έχει ομαλές τιμές θυρεοειδικών ορμονών αν πάσχει από βρογχοκήλη, να μην έχει πυρετό ή λοίμωξη όπως ουρολοίμωξη, κρυολόγημα κλπ και να έχει διακόψει το κάπνισμα. Αποτέλεσμα : μειώνεται ο κίνδυνος εμφάνισης συναφών επιπλοκών.

2. η παραμονή στο Νοσοκομείο να είναι όσο το δυνατόν μικρότερη. Αποτέλεσμα : μειώνεται το ποσοστό των νοσοκομειακών λοιμώξεων.

3. η γρήγορη κινητοποίηση μετά το χειρουργείο. Με εξαίρεση ορισμένες παθήσεις, ο νευροχειρουργικός ασθενής μπορεί να σηκωθεί και να περπατήσει την επομένη του χειρουργείου. Αποτέλεσμα : ανακτά τις δυνάμεις του και μειώνεται ο κίνδυνος φλεβικής θρόμβωσης στα πόδια.

4. ακόμα και στο κρεβάτι, ο ασθενής πρέπει να κινεί τα πόδια του και να μην τα σταυρώνει. Αποτέλεσμα : μειώνεται ο κίνδυνος φλεβικής θρόμβωσης στα πόδια.

5. όχι πολλοί συγγενείς και φίλοι στον θάλαμο του ασθενούς. Ακόμα και αν είναι όλοι υγιείς, συμβάλλουν στη διασπορά των μικροβίων του νοσοκομειακού περιβάλλοντος. Αποτέλεσμα : μειώνεται ο κίνδυνος νοσοκομειακής λοίμωξης.

6. η ατραυματική χειρουργική τεχνική δηλ. η μη καταστροφή των ιστών. Αποτέλεσμα : μειώνεται ο κίνδυνος μετεγχειρητικής λοίμωξης ή διάσπασης στο τραύμα.

7. η χρήση του χειρουργικού μικροσκοπίου, καθυστερεί σε χρόνο την επέμβαση αλλά αυξάνει δραματικά την ασφάλειά της. Αποτέλεσμα : μειώνεται ο κίνδυνος χειρουργικού λάθους.

8. το καθαρό νοσοκομειακό περιβάλλον. Ο συχνός καθαρισμός στους θαλάμους αλλά και στο χειρουργείο. Αποτέλεσμα : μειώνεται το ποσοστό των νοσοκομειακών λοιμώξεων.

9. η ύπαρξη ενός (από πριν) γνωστού τρόπου δράσης για κάθε πρόβλημα που μπορεί να παρουσιαστεί. Αποτέλεσμα : αντιμετωπίζεται άμεσα το πρόβλημα.

10. η χρήση των νέων χειρουργικών τεχνικών και φαρμάκων, με προσοχή και χωρίς βιασύνη. Η επί χρόνια δοκιμασμένη τεχνική, που τελειοποιείται συνέχεια και έχει ελάχιστες επιπλοκές, δεν είναι σωστό να θυσιάζεται χάριν καινούργιων "εντυπωσιακών" τεχνικών, παρά μόνο αν υπάρχουν συγκριτικές μελέτες με μεγάλο αριθμό ασθενών που να δείχνουν ξεκάθαρο πλεονέκτημα. Αποτέλεσμα : ελάχιστος αριθμός επιπλοκών.

Κάθε νευροχειρουργική επέμβαση έχει επιπλοκές. Αλλά και κάθε ιατρική πράξη πχ η χορήγηση ενός φαρμάκου, η διενέργεια μίας εξέτασης όπως η αγγειογραφία, έχει επίσης επιπλοκές. Ακόμα και το να μην κάνει κανείς τίποτα (το να αφήσει δηλ. να εκδηλωθεί η φυσική πορεία μίας πάθησης) μπορεί να έχει επιπλοκές.

Τι θα πρέπει να έχω μαζί μου σε μία επίσκεψη;

Θα πρέπει να έχετε :

- τις εξετάσεις σας πχ ακτινογραφίες, αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία, νευροφυσιολογικό έλεγχο. Θυμηθείτε να φέρετε μαζί σας και τα φιλμ ή το CD (όχι μόνο τη γνωμάτευση)

- το βιβλιάριο υγείας σας ή τον αριθμό ΑΜΚΑ

- παραπεμπτικά ή γνωματεύσεις από άλλους γιατρούς. Εξιτήριο από Νοσοκομείο στο οποίο έχετε νοσηλευθεί στο παρελθόν

- κάθε άλλη εξέταση από το ιατρικό σας ιστορικό, ειδικά για σημαντικά ιατρικά προβλήματα (καρδιολογικά, αναπνευστικά, σακχ. διαβήτης. κ.ο.κ. ).

- ένα χαρτί με τα φάρμακά σας (ποια είναι και σε τι δόσεις τα παίρνετε)