Η σκολίωση είναι συχνό φαινόμενο στους εφήβους και ειδικά στα κορίτσια (ιδιοπαθής εφηβική σκολίωση, AIS), αλλά εμφανίζεται πολύ και στη μέση και μεγάλη ηλικία, μετά τα 50-60.

Είναι γνωστό πως η σκολίωση μπορεί να αναπτυχθεί ακόμα και μετά την ωρίμανση του σκελετού και της σπονδυλικής μας στήλης. Για αυτό, η πάθηση αυτή μπορεί να πλήξει άτομα κάθε ηλικίας.

Η σκολίωση των ενηλίκων μπορεί να προκύψει ως εξέλιξη μιας προηγηθείσας μη αντιμετωπιζόμενης εφηβικής σκολίωσης, ως επακόλουθο μιας χειρουργικής ή μη χειρουργικής αποτυχημένης θεραπείας, ή ως μια νέα ιδιοπαθής σκολίωση (de novo) που αναπτύχθηκε στην ενήλικη ζωή.

Για την διάγνωση της, πρέπει να ληφθεί ένα πλήρες ιστορικό, να γίνει νευρολογική εξέταση και η επιβεβαίωση γίνεται με μια ειδική ακτινογραφία. Στην περίπτωση που υπάρχουν νευρολογικές διαταραχές πρέπει να ληφθεί και μια μαγνητική τομογραφία.

Η θεραπεία, τις περισσότερες φορές, είναι συντηρητική και περιλαμβάνει φυσικοθεραπεία, ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης και φάρμακα για την ανακούφιση από τον πόνο. Το χειρουργείο συνιστάται σε ασθενείς με μεγάλες παραμορφώσεις, εκεί που η συντηρητική θεραπεία έχει αποτύχει.

Συχνές ερωτήσεις

Ποια είναι τα συμπτώματα της σκολίωσης των ενηλίκων;

Σε αντίθεση με την εφηβική που συχνά είναι ασυμπτωματική, η σκολίωση των ενηλίκων παρουσιάζει έντονο πόνο. Ο πόνος αυτός (στη μέση ή και την πλάτη) μπορεί να είναι συνέπεια της έντονης μυϊκής καταπόνησης ή παθήσεων που προκύπτουν από την σκολίωση όπως η οσφυϊκή στένωση ή η κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου. Αν υπάρχει πίεση στα νεύρα, μπορεί ο πόνος να κατεβαίνει και στο πόδι (ισχιαλγία).

Επιπλέον, άτομα με σοβαρές παραμορφώσεις στην θωρακική μοίρα – που πλησιάζουν τις 90 μοίρες- συχνά αντιμετωπίζουν και αναπνευστικές διαταραχές λόγω μείωσης της θωρακικής διαμέτρου.

Τέλος, η ψυχολογική επιβάρυνση που επιφέρει η σκολίωση ως κοσμητικό πρόβλημα δεν θα πρέπει να υποτιμάται. Δεν είναι λίγες οι φορές που τα άτομα αυτά στερούνται κοινωνικής αποδοχής ή απομακρύνονται από την κοινωνική τους ζωή λόγω του πόνου και των συνοδών προβλημάτων.

Ποια είναι η φυσική πορεία της σκολίωσης; Υπάρχει επιδείνωση με την πάροδο του χρόνου;

Η εξέλιξη της σκολίωσης και η σταδιακή επιδείνωσή της έχει άμεση συσχέτιση με το μέγεθος και το τμήμα της σπονδυλικής στήλης που έχει παραμορφωθεί. Έτσι, παραμορφώσεις με κλίση μεγαλύτερη των 50 μοιρών στη θωρακική μοίρα σχετίζονται με μεγαλύτερη ετήσια επιδείνωση, οι οσφυϊκές επιδεινώνονται με πιο αργό ρυθμό, ενώ οι θωρακικές κάτω των 30 μοιρών τείνουν να παραμένουν σταθερές.

Πώς γίνεται η διάγνωση της σκολίωσης των ενηλίκων;

Η διάγνωση αλλά και ο θεραπευτικός σχεδιασμός ξεκινάει με ένα πλήρες ιστορικό, μια καλή νευρολογική εξέταση και με απεικονιστικές μεθόδους.

Απεικονιστικά, η μέθοδος εκλογής είναι η απλή ακτινογραφία ολόκληρης της σπονδυλικής στήλης σε όρθια θέση (full spine standing X-ray), ενώ αν υπάρχουν νευρολογικές διαταραχές όπως πόνος, μούδιασμα ή αδυναμία στα πόδια γίνεται και μια μαγνητική τομογραφία.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως σε αυτές που η κλίση της καμπύλης φτάνει τις 90 μοίρες ή υπάρχει συνοδός πνευμονική πάθηση, γίνεται και εξέταση της αναπνευστικής λειτουργίας με σπιρομέτρηση.

Ποια είναι η θεραπεία της σκολίωσης;

Η θεραπεία της σκολίωσης διακρίνεται σε μη χειρουργική (συντηρητική) και χειρουργική. Για την μη χειρουργική, απόλυτη ένδειξη είναι οι καμπύλες κάτω των 30 μοιρών καθώς και η αδυναμία του ατόμου να υποβληθεί σε ένα χειρουργείο, είτε λόγω ηλικίας είτε κάποιας συννοσηρότητας που καθιστά το χειρουργείο επικίνδυνο για αυτό.

Η μη χειρουργική αντιμετώπιση περιλαμβάνει φυσικοθεραπεία, ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης και αερόβια γυμναστική. Φυσικά, δεν λείπει η φαρμακευτική αγωγή, για την ανακούφιση από τον έντονο πόνο, ενώ κάποιες φορές γίνονται και ενέσεις στο νεύρο (root blocks) ή και επισκληρίδιες ή αρθρικές (facet blocks). Ασθενείς που είναι σε καλή φυσική κατάσταση και οι μη καπνιστές έχουν περισσότερες πιθανότητες για επιτυχημένη συντηρητική θεραπεία.

Όσον αφορά την χειρουργική επέμβαση (σπονδυλοδεσία), γίνεται σε επιλεγμένους ασθενείς με βάση συγκεκριμένες ενδείξεις. Ειδικότερα, σε χειρουργείο υποβάλλονται ασθενείς που:

1. έχουν θωρακικές παραμορφώσεις με κλίση άνω των 50-60 μοιρών, με χρόνιο πόνο ο οποίος δεν υποχωρεί με φαρμακευτική αγωγή.

2. Έχουν σημαντική παραμόρφωση η οποία δυσχεραίνει την ποιότητα ζωής των ασθενών, με έντονο πόνο στη μέση ή και τα πόδια.

Ασθενείς άνω των 50 ετών με σκολίωση μπορούν να υποβληθούν σε χειρουργείο υπό τις εξής συνθήκες:

1. Επιδείνωση της παραμόρφωσης που έχουν, η οποία προκαλεί έλλειψη ισορροπίας.

2. Παρουσία έντονης οσφυαλγίας ή ισχιαλγίας, που δεν ανταποκρίνεται πια σε φάρμακα και ασκήσεις ή φυσικοθεραπεία

3. Δυσχέρεια αναπνευστικής λειτουργίας που οφείλεται στην σκολίωση (πολύ μεγάλες καμπύλες) και όχι σε κάποια άλλη υποκείμενη πάθηση.

Υπάρχουν διάφοροι τύποι χειρουργικής επέμβασης για την σκολίωση των ενηλίκων. Αυτοί είναι:

1. Απλή Αποσυμπίεση (spinal decompression): Προτιμάται συνήθως σε ασθενείς με οσφυϊκή στένωση και ήπια νευρολογική συμπτωματολογία, αλλά και μικρές καμπύλες, χωρίς ιδιαίτερη αστάθεια (πχ χωρίς σπονδυλολίσθηση)

2. Αποσυμπίεση και περιορισμένη οπίσθια σπονδυλοδεσία σε 1-3 επίπεδα: Σε ασθενείς με οσφυϊκή στένωση που χρειάζεται μεγαλύτερη αποσυμπίεση και καμπύλη γύρω στις 30 μοίρες και ίσως και ένα επίπεδο σπονδυλολίσθηση

3. Αποσυμπίεση και εκτεταμένη οπίσθια σπονδυλοδεσία πχ θωρακοοσφυϊκή από το Θ10 έως το Ο5: Σε ασθενείς με μεγαλύτερες καμπύλες και σοβαρή αστάθεια πχ σπονδυλολίσθηση σε ένα ή παραπάνω επίπεδα

4. Αποσυμπίεση με πρόσθια και οπίσθια σπονδυλοδεσία (360 fusion) : Μεγάλη χειρουργική επέμβαση, πολύωρη και με σοβαρή ενδεχομένως απώλεια αίματος. Η τεχνική αυτή αποτρέπει από την δημιουργία ψευδαρθρώσεων, ειδικότερα σε καπνιστές, διαβητικούς και ασθενείς με οστεοπενία. Ενδείκνυται σε έντονη αστάθεια λόγω της καλύτερης κατανομής του φορτίου.

5. Σπονδυλοδεσία με οστεοτομίες διαφόρων τύπων, όταν υπάρχει σοβαρή παραμόρφωση και απαιτείται διόρθωση πχ του οβελιαίου σχήματος, σε ασθενείς με εκτεταμένη κύφωση (συχνά, η συνυπάρχουσα κύφωση είναι το πιο μεγάλο πρόβλημα).

Σε ποιόν γιατρό να απευθυνθώ για την σκολίωση των ενηλίκων;

Θα πρέπει να σας εξετάσει ένας γιατρός με εξειδίκευση στην σπονδυλική στήλη, είτε Ορθοπαιδικός ή Νευροχειρουργός.

* δείτε επίσης τις ενότητες κύφωση  και σπονδυλική στήλη, καθώς και την σκολίωση (γενικά).