Νευραλγία Τριδύμου

Η νευραλγία τριδύμου είναι ένα σύνδρομο χρόνιου νευροπαθητικού πόνου στην περιοχή του προσώπου. Ο πόνος είναι τόσο έντονος που περιγράφεται από τους ασθενείς ως ‘‘ο χειρότερος πόνος της ζωής τους’’. Αποτελεί την συχνότερη νευραλγία προσώπου και εμφανίζεται κυρίως σε γυναίκες ηλικίας 50-70 ετών, χωρίς βέβαια να απουσιάζουν και περιπτώσεις σε παιδιά.

Διακρίνεται σε ιδιοπαθή, η πιο συχνή μορφή, στην οποία δεν ανευρίσκεται σαφές αίτιο και σε συμπτωματική, όπου υπάρχει υποκείμενη πάθηση. Αυτή μπορεί να είναι η πίεση του νεύρου από κάποια δομή όπως όγκος ή αγγείο, ή η πολλαπλή σκλήρυνση.

Η διάγνωση γίνεται με την λήψη λεπτομερούς ιστορικού, την νευρολογική εξέταση και την μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου με ενδοφλέβια χορήγηση σκιαγραφικού.

Πρώτη γραμμή θεραπείας αποτελεί η φαρμακευτική αγωγή, με αντιεπιλιπτικά. Αν τα συμπτώματα εμμένουν ή υπάρχουν σοβαρές παρενέργειες από τα φάρμακα, επιλέγονται επεμβατικές θεραπείες.

Συχνές ερωτήσεις

Πώς χαρακτηρίζεται ο πόνος της νευραλγίας του τρίδυμου νεύρου;

Η νευραλγία του τρίδυμου νεύρου χαρακτηρίζεται από κρίσεις έντονου πόνου, που περιγράφονται σαν πολλαπλές μαχαιριές ή ηλεκτρικό ρεύμα (διαξιφιστικός πόνος). Ο πόνος είναι ξαφνικός και πολύ έντονος, διαρκεί για κλάσματα του δευτερολέπτου και επανέρχεται μετά από λίγο. Αυτό μπορεί να επαναλαμβάνεται για διάστημα μέχρι και μίας ώρας.

Κατανέμεται μονόπλευρα στο πρόσωπο, συνηθέστερα δεξιά. Αν προσβληθεί ο άνω ή κάτω γναθικός κλάδος υπάρχει πόνος στα χείλη, στα ούλα και στο πηγούνι, ενώ σε προσβολή του οφθαλμικού κλάδου ο πόνος εντοπίζεται στο μέτωπο και στο μάτι.

Σε μερικές περιπτώσεις, πριν από την κρίση, υπάρχει ήπιος πόνος ή μούδιασμα, σαν ‘’τσιμπήματα καρφίτσας’’. Όταν παρέλθει η κρίση, ο πόνος υποχωρεί τελείως ή υπάρχει μια μικρή ενόχληση, την οποία ο ασθενής δυσκολεύεται να περιγράψει.

Αξιοσημείωτη είναι η ύπαρξη των λεγόμενων ‘’περιοχών ενεργοποίησης’’, που εντοπίζονται στο πρόσωπο στα χείλη και στη γλώσσα και ο ερεθισμός ή η κίνηση τους οδηγεί σε πρόκληση κρίσης. Για παράδειγμα, το βούρτσισμα των δοντιών, η μάσηση τροφής και το πλύσιμο του προσώπου είναι συνήθειες που μπορούν να πυροδοτήσουν μια κρίση, καθώς επίσης και το κρύο ή το ξύρισμα.

Μπορεί να υπάρχουν περίοδοι υφέσεων, όπου οι κρίσεις είναι πιο αραιές και ήπιες, για διάστημα μηνών, αλλά όσο περνούν τα χρόνια τόσο το πρόβλημα εντείνεται, η συχνότητα των κρίσεων αυξάνεται και η ανάγκη για αντιμετώπιση γίνεται επιτακτική. Η νευραλγία του τριδύμου μπορεί να είναι τόσο έντονη και βασανιστική ώστε να οδηγήσει στην αυτοκτονία. Δεν έχει πάρει αδίκως την ονομασία ‘’suicide disease’’.

Ποια είναι τα αίτια της νευραλγίας του τριδύμου;

Η νευραλγία του τριδύμου διακρίνεται σε ιδιοπαθή και συμπτωματική.

Η ιδιοπαθής δεν έχει γνωστό αίτιο. Εντάσσεται στο φάσμα των αισθητικών επιληψιών και ο πόνος υφίεται με αντιεπιληπτικά φάρμακα. Στην νευρολογική εξέταση δεν υπάρχουν αντικειμενικά νευρολογικά ευρήματα. Οι παροξυσμοί εμφανίζονται μετά από απλή επαφή ή μάσηση και διαρκούν μέχρι 1-2 λεπτά. Αναφέρεται και ως ‘’επώδυνο τικ’’ (tic douloureux), σε αντιπαραλληλία με τα ανώδυνα κινητικά τικ, δεδομένου το ξαφνικού μορφασμού λόγω σύσπασης του προσώπου που προκαλείται από την αιφνίδια εισβολή του πόνου.

Η συμπτωματική νευραλγία μπορεί να οφείλεται σε:

• ανευρύσματα εγκεφάλου
• ανώμαλη πορεία αρτηριών (πχ άνω παρεγκεφαλιδική αρτηρία)
• όγκους εγκεφάλου (ακουστικό νευρίνωμα, γλοιοβλάστωμα, όγκους παρεγκεφαλιδικής γωνίας)
• χρόνια μηνιγγίτιδα
• σαρκοειδικό κοκκίωμα
• πολλαπλή σκλήρυνση (στο 2-4% των ασθενών)

Πώς γίνεται η διάγνωση της νευραλγίας του τρίδυμου νεύρου;

Η διάγνωση τίθεται με την λήψη λεπτομερούς ιστορικού, την νευρολογική εξέταση και την μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου με ενδοφλέβια χορήγηση σκιαγραφικού μέσου. Η τελευταία διενεργείται για τον αποκλεισμό όγκου ή αγγειακής ανωμαλίας που μπορεί να πιέζει το νεύρο. Επιπλέον, η μαγνητική τομογραφία αποτελεί την μοναδική απεικονιστική μέθοδο που αναδεικνύει αλλοιώσεις της πολλαπλής σκλήρυνσης.

Η νευρολογική εξέταση γίνεται για την εντόπιση βλάβης στο τρίδυμο νεύρο. Αν αυτή αποκλειστεί, τότε μιλάμε για την ιδιοπαθή μορφή της νόσου. Η νευρολογική εξέταση περιλαμβάνει:

• Έλεγχο της αισθητικής μοίρας:

1) Έκλυση αντανακλαστικού κερατοειδούς: Με την άκρη νήματος από βαμβάκι, ο γιατρός ερεθίζει από τα πλάγια τον κερατοειδή χιτώνα του ματιού. Η εξέταση εφαρμόζεται στο κάθε μάτι χωριστά. Φυσιολογικά, γίνεται σύγκλειση των βλεφάρων. Αν υπάρχει βλάβη στο τρίδυμο νεύρο, τότε δεν παρατηρείται σύγκλειση σε κανένα από τα δύο βλέφαρα.

2) Εξέταση αισθητικότητας προσώπου και τριχωτού της κεφαλής: Γίνεται έλεγχος της αίσθησης αφής με τολύπιο βαμβακιού και του πόνου με αιχμηρό άκρο. Κάθε φορά που ο ασθενής αισθάνεται το ερέθισμα καλείται να πει ‘’ναι’’.

• Έλεγχο της κινητικής μοίρας:

1) Γίνεται με ψηλάφηση των μασητήρων και του κροταφίτου μυός, όταν ο ασθενής σφίγγει τα δόντια. Σε παθολογία του τριδύμου, υπάρχει ατροφία του κροταφίτη μυός και η κάτω γνάθος παρεκκλίνει.

2) Eλέγχεται η αντίσταση του ασθενούς στην προσπάθεια να ανοίξει το στόμα του. Αν υπάρχει βλάβη, η αντίσταση είναι μικρή.

3) Eφαρμόζεται πίεση στα πλάγια της κάτω γνάθου, η οποία παρεκκλίνει προς την πλευρά της βλάβης του νεύρου. Βλάβη στο νεύρο προκαλεί απώλεια αίσθησης και θερμοκρασίας, τις λεγόμενες υπαισθησία και θερμοαναισθησία στο πρόσωπο, ομόπλευρα της βλάβης. Επιπλέον καταργείται η έκκριση σιέλου και δακρύων. Βλάβη του κάτω γναθικού κλάδου προκαλεί παράλυση των μυών της μάσησης.

Ποια είναι η θεραπεία της νευραλγίας του τριδύμου;

Πρώτη γραμμή θεραπείας της νευραλγίας του τριδύμου αποτελεί η φαρμακευτική αγωγή με αντιεπιληπτικά φάρμακα όπως η καρβαμαζεπίνη, η γκαμπαπεντίνη και η πρεγκαμπαλίνη. Σε περίπτωση παρενεργειών ή αναποτελεσματικότητας στον ασθενή, συνιστώνται οι επεμβατικές θεραπείες, οι οποίες είναι:

1. Τοπική διήθηση (νευρόλυση) του γαγγλίου του τρίδυμου νεύρου (γασσέρειο γάγγλιο): Γίνεται με έγχυση γλυκερόλης, μπαλονάκι, θερμοπηξία ή ραδιοσυχνότητες

2. Στερεοτακτική ακτινοβολία (γαμμα-Knife / cyber Knife): Εφαρμόζεται ακτινοβολία στο σημείο έκφυσης του τρίδυμου νεύρου από τον εγκέφαλο. Η επέμβαση αυτή δεν εξασφαλίζει μόνιμα αποτελέσματα και συνήθως υπάρχει υποτροπή στα 3 πρώτα χρόνια.

3. Νευραγγειακή αποσυμπίεση (microvascular decompresion): Αποτελεί την κυριότερη μέθοδο χειρουργικής θεραπείας. Στόχος είναι η αφαίρεση μέσω κρανιοτομίας του αγγείου που γειτνιάζει και πιέζει το τρίδυμο νεύρο. Το ποσοστό επιτυχίας είναι 92%.

Σε ποιόν γιατρό θα πρέπει να απευθυνθώ αν πάσχω από Νευραλγία τριδύμου;

Θα πρέπει να απευθυνθείτε σε έναν Νευρολόγο.