Η κύφωση είναι η κύρτωση προς τα μπροστά της σπονδυλικής στήλης («καμπούρα»). Είναι μια από τις παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης, οι άλλες δύο είναι η λόρδωση και η σκολίωση. Αυτό εμφανίζεται κυρίως στη θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης (δηλ. στην πλάτη), αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε άλλα σημεία, στον αυχένα ή και στην οσφύ (μέση).

Κύφωση υπάρχει σε κάθε ηλικία, αλλά συχνότερα παρατηρείται σε γυναίκες μεγάλης ηλικίας, όπου οφείλεται στην εξασθένηση των σπονδύλων από οστεοπόρωση, η οποία προκαλεί κατάγματα με αποτέλεσμα να αλλάζει το σχήμα των σπονδύλων και συνολικά της σπονδυλικής στήλης. Τα κατάγματα αυτά μπορεί να είναι μικρά και να μην προκαλούν ιδιαίτερες ενοχλήσεις.

Η κύφωση στα αρχικά στάδια δεν προκαλεί συμπτώματα : είναι απλά ένα εύρημα στην απλή ακτινογραφία. Μπορεί να προκαλέσει πόνο στην μέση ή την πλάτη. Όταν η καμπύλη γίνει μεγάλη, προκαλεί και αισθητικό (κοσμητικό) πρόβλημα.

Η αντιμετώπιση της κύφωσης εξαρτάται από το πόσο μεγάλη είναι η καμπύλη. Αρχικά παρακολουθούμε απλά τον ασθενή με επανάληψη της κλινικής εξέτασης και ακτινογραφία σε τακτά χρονικά διαστήματα. Αν εμφανιστεί πόνος, μπορούμε να βοηθήσουμε με ασκήσεις φυσικοθεραπείας και βέβαια με κάθε μορφής αερόβια άσκηση (πχ περπάτημα, κολύμπι). Σε ειδικές περιπτώσεις, πριν την σκελετική ωρίμανση (δηλ. στους εφήβους) μπορούμε να δοκιμάσουμε έναν κηδεμόνα. Σε προχωρημένες περιπτώσεις, όταν ο πόνος δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη συντηρητική θεραπεία και η παραμόρφωση είναι μεγάλη, η λύση είναι χειρουργική δηλαδή σπονδυλοδεσία.

Συχνές ερωτήσεις για την κύφωση

Σε τι μπορεί να οφείλεται η κύφωση;

Η κύφωση μπορεί να οφείλεται σε :

1. οστεοπορωτικά κατάγματα (καμιά φορά όταν είναι μικρά, δεν προκαλούν καθόλου πόνο)

2. εκφύλιση της σπονδυλικής στήλης δηλ. η φυσιολογική φθορά της ηλικίας, που προκαλεί αλλαγές στους δίσκους, με αποτέλεσμα να μεταβάλλεται το σχήμα της σπονδυλικής στήλης

3. νόσο του Scheuermann, που προσβάλλει κυρίως αγόρια στην εφηβεία

4. εκ γενετής ανωμαλίες στη διάπλαση των οστών (συγγενής κύφωση)

5. σπάνια σύνδρομα πχ Ehlers-Danlos, Marfan

6. όγκους (πχ μεταστάσεις) στη σπονδυλική στήλη

7. φλεγμονή στη σπονδυλική στήλη (λοίμωξη από κάποιο μικρόβιο)

Υπάρχει "φυσιολογική" κύφωση;

Ναι, πολλές φορές, ειδικά σε νέους ανθρώπους παρατηρείται μια «κύφωση» (postural kyphosis) η οποία οφείλεται σε κακή στάση του σώματος (καμπούριασμα, slouching). Αυτό διορθώνεται εύκολα αν ζητήσουμε από τον εξεταζόμενο να ισιώσει την πλάτη του : η κύφωση εξαφανίζεται. Η παθολογική κύφωση ΔΕΝ είναι δυνατόν να διορθωθεί από τον πάσχοντα διότι υπάρχει κάποιος βαθμός παραμόρφωσης στα οστά. Η κύφωση από κακή στάση του σώματος δεν σχετίζεται με δομικές ανωμαλίες στη σπονδυλική στήλη ούτε δημιουργεί γενικά κάποιο πρόβλημα στην ενήλική ζωή. Σπανίως ενδέχεται να προκαλέσει μυϊκό πόνο.

Τι επιπλοκές μπορεί να έχει η εμφάνιση της κύφωσης;

Η κύφωση μπορεί να προκαλέσει :

1. αισθητικό (κοσμητικό πρόβλημα)

2. πόνο

3. σπάνια μπορεί να προκαλέσει μυελοπάθεια, δηλαδή νευρολογική προσβολή του νωτιαίου μυελού με αποτέλεσμα αδυναμία στο περπάτημα

3. σε πολύ μεγάλες καμπύλες, επηρεάζεται η αναπνευστική λειτουργία, επειδή περιορίζεται ο χώρος που διατίθεται για τους πνεύμονες.

Πως γίνεται η διάγνωση της κύφωσης;

Η κύφωση είναι ένα εύρημα κατ’ αρχάς κλινικό. Συνήθως ο ίδιος ο ασθενής (ή ένας από τους γονείς αν πρόκειται για έφηβο) απευθύνεται στο γιατρό γιατί παρατηρεί ότι υπάρχει ύβος (καμπούρα). Το πρώτο βήμα είναι να διαπιστωθεί αν πρόκειται για αληθινή κύφωση ή για κακή στάση του σώματος.

Η διάγνωση γίνεται με μια απλή ακτινογραφία και ανάλογα με τα υπόλοιπα δεδομένα (ιστορικό, κλινική εξέταση) μπορεί να χρειαστεί επιπλέον μαγνητική τομογραφία. Επόμενο βήμα είναι να καθοριστεί σε τι οφείλεται η κύφωση. Αν πχ είναι έφηβος, συχνά πρόκειται για νόσο του Scheuermann. Αν υπάρχει κάταγμα, πρέπει να καθοριστεί σε τι οφείλεται (συνήθως οστεοπόρωση, σπανιότερα όγκο ή φλεγμονή).

Τι είναι η νόσος του Scheuermann;

Η νόσος του Scheuermann είναι αγνώστου αιτιολογίας κύφωση που εμφανίζεται σε εφήβους. Τα σώματα των σπονδύλων διαβρώνονται (αυτό λέγεται επιφυσίτιδα) στο πρόσθιο τμήμα τους με αποτέλεσμα να έχουν το σχήμα σφήνας. Αν πάνω από 3 διαδοχικά τμήματα αποκτήσουν αυτό το σχήμα, δημιουργείται συνολική αλλαγή του σχήματος της θωρακικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης (πλάτης) κι έτσι ο ασθενής καμπουριάζει.

Στην αρχή η νόσος δεν έχει συμπτώματα ή έχει μόνο κοσμητικό πρόβλημα. Σε πιο προχωρημένα στάδια υπάρχει έντονος πόνος στην πλάτη ή τη μέση. Επίσης, το σώμα προσπαθεί να αντιρροπήσει την καμπύλη, δημιουργώντας υπερβολική λόρδωση στην οσφύ ή και πιάσιμο στους οπίσθιους μηριαίους μυς. Η αιτιολογία είναι άγνωστη. Η διάγνωση τίθεται κλινικά και η επιβεβαίωση γίνεται με μια απλή ακτινογραφία της σπονδυλικής στήλης.

Η θεραπεία είναι αρχικά συντηρητική, με άσκηση, φυσικοθεραπεία (πχ μέθοδος Schroth) και ίσως με έναν κηδεμόνα. Σε όψιμο στάδιο μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση (σπονδυλοδεσία) για να διορθωθεί το σχήμα της σπονδυλικής στήλης.

Πως αντιμετωπίζεται η κύφωση;

Σε αρχικά στάδια, σε «αθώες» κυφώσεις (όταν δεν υπάρχει όγκος ή φλεγμονή), αν πρόκειται απλώς για ακτινολογικό εύρημα (χωρίς πόνο) παρακολουθούμε τον ασθενή ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Αν υπάρχει πόνος, δίνουμε παυσίπονα και συνιστούμε άσκηση (κυρίως ενδυνάμωση των ραχιαίων μυών). Σε εφήβους (και μόνο) μπορούμε, σε μεγάλες καμπύλες να δοκιμάσουμε έναν κηδεμόνα, για να περιοριστεί η επιδείνωση, μέχρι να ολοκληρωθεί η σκελετική ωρίμανση (γύρω στα 18).

Αν η κύφωση προκαλεί αφόρητο πόνο, αν οφείλεται σε όγκο ή φλεγμονή ή αν προκαλεί μη αποδεκτό αισθητικό πρόβλημα, η τελική λύση είναι μια χειρουργική επέμβαση, όπου γίνεται διόρθωση της καμπύλης και σπονδυλοδεσία. Ειδικά στα οστεoπορωτικά κατάγματα, μπορεί εναλλακτικά να δοκιμαστεί η μέθοδος της κυφοπλαστικής, όπου τοποθετούμε τσιμέντο μέσα στο σπόνδυλο υπό ακτινοσκοπική καθοδήγηση.

Σε ποιόν γιατρό θ' απευθυνθώ για την κύφωση;

Θα πρέπει να απευθυνθείτε σ' ενα γιατρό με ειδίκευση στη σπονδυλική στήλη, είτε Ορθοπαιδικό είτε Νευροχειρουργό.

* δείτε επίσης τις ενότητες σπονδυλική στήλη και σκολίωση.