Ο πόνος και το μούδιασμα στα γεννητικά όργανα είναι ένα σχετικά συχνό σύμπτωμα, το οποίο προκαλεί αμηχανία στους ασθενείς και διαγνωστικές δυσκολίες στους γιατρούς. Εκτός από μούδιασμα μπορεί να υπάρχουν και άλλες αισθητικές διαταραχές πχ καυσαλγίες (καψίματα), βελόνες, αίσθηση ηλεκτρικού ρεύματος κ.ο.κ. τα οποία περιγράφονται με τον όρο δυσαισθησίες.

Το αίτιο μπορεί να είναι είτε μια τοπική πάθηση των γεννητικών οργάνων, είτε κάποιο νευρολογικό νόσημα, είτε (πιο σπάνια) ένα συστηματικό αίτιο. Στα τοπικά αίτια έχουμε παθήσεις του κόλπου και του αιδοίου στις γυναίκες, και του πέους και των όρχεων στους άνδρες. Επίσης εδώ υπάγονται και οι παθήσεις του πυελικού εδάφους – περινέου. Στα νευρολογικά νοσήματα δεν υπάρχει πάθηση κάποιου ιστού ή οργάνου της περιοχής αλλά ερεθισμός κάποιου νεύρου ή της νευρικής οδού. Τέλος, πόνο και μούδιασμα μπορεί να προκαλέσουν και άλλα σπάνια αίτια πχ φάρμακα, αγγειακή απόφραξη, σύνδρομα πόνου κ.ο.κ.

Η θεραπεία είναι κατ’ αρχή συντηρητική με φάρμακα, τοπικά επιθέματα και φυσικοθεραπεία – άσκηση και σε ανθεκτικές περιπτώσεις με ενέσεις ή και ειδικές χειρουργικές επεμβάσεις.

Συχνές ερωτήσεις για τον πόνο και το μούδιασμα στα γεννητικά όργανα

Ποιες παθήσεις των γεννητικών οργάνων και της περιοχής του περινέου μπορεί να προκαλέσουν πόνο και μούδιασμα;

Οι παθήσεις αυτές είναι:

1. Παθήσεις γυναικολογικές πχ κολπίτιδα, αιδοιίτιδα, βαρθολινίτιδα

2. Παθήσεις των ανδρών πχ ορχίτιδα, προστατίτιδα

3. Παθήσεις του πυελικού εδάφους πχ τραυματισμός είτε οξέως (σπάνιο) είτε χρονίως (μικροτραυματισμός πχ ποδηλάτες, άνθρωποι που κάνουν ιππασία)

4. Παθήσεις του πρωκτού πχ ραγάδα, συρίγγιο

Ποιες νευρολογικές παθήσεις μπορεί να προκαλέσουν πόνο και μούδιασμα;

Οι παθήσεις αυτές είναι:

1. Η αιδοιϊκή νευραλγία

2. Η πίεση των νεύρων (ριζών) μέσα στο ιερό οστό από παθήσεις όπως η κύστη Tarlov, όγκοι, κατάγματα κλπ.

3. Η πίεση των νεύρων (ριζών) στην οσφυϊκή μοίρα (μέση) από δισκοκήλη

4. Πάθηση νωτιαίου μυελού πχ πολλαπλή σκλήρυνση, όγκος

5. Γενικά νευρολογικά νοσήματα πχ διαβητική νευροπάθεια ή έλλειψη Β12

Ποια άλλα σπάνια αίτια μπορεί να προκαλέσουν πόνο και μούδιασμα;

Τα αίτια αυτά είναι:

1. Η αγγειακή απόφραξη πχ σύνδρομο Leriche

2. Φάρμακα πχ αντικαταθλιπτικά

3. Σύνδρομα πόνου όπως η ινομυαλγία και το σύνδρομο χρόνιου περιοχικού πόνου (CRPS)

4. Ψυχιατρικά νοσήματα όπως το σύνδρομο μετατροπής

Πως βρίσκουμε το αίτιο σε έναν ασθενή που έχει πόνο και μούδιασμα στα γεννητικά όργανα;

Θα πρέπει να ρωτήσουμε αν υπάρχουν και άλλα συμπτώματα. Αν έχουμε πχ εκκρίσεις ή αιμορραγία από την περιοχή του κόλπου ή δυσκολία στη σεξουαλική επαφή το θέμα είναι μάλλον γυναικολογικό και η γυναίκα θα απευθυνθεί στο Γυναικολόγο της.

Αντιστοίχως αν υπάρχει έκκριση από την ουρήθρα, τοπική διόγκωση στους όρχεις ή διαταραχή της στύσης στον άνδρα, το αίτιο είναι μάλλον Ουρολογικό. Ομοίως αν υπάρχει πόνος βαθιά στο περίνεο μπορεί να είναι κάποια πάθηση του προστάτη πχ προστατίτιδα κι εκεί τον έλεγχο τον κάνει πάλι ο Ουρολόγος.

Στα νευρολογικά νοσήματα η τοπική πίεση των νεύρων (ριζών) προκαλεί και άλλα ανάλογα συμπτώματα πχ στο ιερό οστό έχουμε διαταραχές από την ούρηση, την αφόδευση και την σεξουαλική λειτουργία. Αν η πίεση είναι στην περιοχή της οσφυϊκής μοίρας (μέση) τότε έχουμε συμπτώματα από τα γεννητικά όργανα αλλά και από τα πόδια. Ειδική περίπτωση τέτοια είναι η ιππουριδική συνδρομή (cauda equina syndrome). Στις παθήσεις του νωτιαίου μυελού όπως η πολλαπλή σκλήρυνση, εκτός από τα γεννητικά όργανα υπάρχουν ομοίως και συμπτώματα από τα πόδια (παράλυση των ποδιών, δυσκολία στη βάδιση, αστάθεια…).

Σε όλες τις περιπτώσεις αυτές τη διάγνωση την κάνει ο Νευρολόγος ή ο Νευροχειρουργός. Αν το αίτιο δεν είναι ούτε τοπικό ούτε νευρολογικό, τότε απευθυνόμαστε είτε σε Νευρολόγο είτε σε Παθολόγο.

Τι είναι η αιδοιϊκή νευραλγία;

H αιδοιϊκή νευραλγία (pudendal neuralgia) είναι ένα σπάνιο νόσημα στο οποίο πιέζεται το κατ’ εξοχήν νεύρο που πηγαίνει στην περιοχή των γεννητικών οργάνων που λέγεται αιδοιϊκό νεύρο. Η πίεση μπορεί να είναι από κάποιο όγκο ή φλεγμονή, αλλά μπορεί να είναι και από μύες της περιοχής ή χρόνιο επαναλαμβανόμενο τραυματισμό στην περιοχή του πυελικού εδάφους πχ σε ποδηλάτες, αθλητές που κάνουν ιππασία αλλά και ανθρώπους που κάθονται πολλές ώρες σε καθιστική εργασία.

Ο ασθενής (που είναι συνήθως γυναίκα) έχει πόνο και μούδιασμα ή κάψιμο / ηλεκτρικό ρεύμα στην περιοχή των γεννητικών οργάνων. Ο πόνος μπορεί να είναι εντονότατος και να διαταράσσει σοβαρά την ποιότητα ζωής. Εκτός των άλλων επηρεάζεται (προφανώς) και η σεξουαλική λειτουργία, είτε διότι υπάρχει δυσφορία την διάρκεια της επαφής, είτε διότι προκαλείται συνεχής και έντονη σεξουαλική διέγερση, σύμπτωμα το οποίο τελικά προκαλεί αμηχανία και άγχος.

Η διάγνωση δεν είναι εύκολη, η απεικόνιση της περιοχής πχ με μαγνητική τομογραφία μπορεί να δείξει το πρόβλημα αλλά μπορεί και όχι, καθώς το ίδιο το νεύρο είναι σχετικά μικρό. Κλασσικό κλινικό σύμπτωμα είναι ότι ο πόνος έρχεται στην καθιστή θέση (όπου πιέζεται τοπικά η περιοχή) και φεύγει με το περπάτημα, την όρθια θέση ή και την κατάκλιση.

Η θεραπεία είναι είτε με φάρμακα (αντιεπιληπτικά, αντικαταθλιπτικά, παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη), είτε με τοπικά επιθέματα. Βοηθάει πολύ και η φυσικοθεραπεία με ειδικές ασκήσεις χαλάρωσης του πυελικού εδάφους και ρεύματα. Σε πιο βαριές περιπτώσεις μπορεί να γίνει τοπική έγχυση με κορτιζόνη και αναισθητικό (ιατρείο πόνου) και ειδικές χειρουργικές επεμβάσεις όπως είναι η απελευθέρωση του αιδοιϊκού νεύρου και η ιερή νευροτροποποίηση (sacral neuromodulation).

Τι είναι η ιππουριδική συνδρομή;

Η ιππουριδική συνδρομή (cauda equina syndrome) είναι ένα σπάνιο αλλά επείγον νευρολογικό σύνδρομο που προκαλείται από συμπίεση της ιππουρίδας, δηλαδή της δέσμης των νευρικών ριζών στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης (μέση). Ιππουριδική συνδρομή προκαλείται συνήθως από πολύ μεγάλη κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου (στην οσφυϊκή μοίρα, π.χ. Ο4-Ο5). Πιο σπάνια μπορεί να προκληθεί από κάκωση – τραυματισμό της σπονδυλικής στήλης, όγκους κ.ο.κ.

Τα συμπτώματα της ιππουριδικής συνδρομής είναι πόνος στα δύο πόδια, αδυναμία (παράλυση) στα δύο πόδια, αναισθησία στην περιοχή της σέλλας (περίνεο), κατακράτηση ή ακράτεια ούρων, ακράτεια κοπράνων και σεξουαλική δυσλειτουργία. Η διάγνωση γίνεται με μαγνητική τομογραφία (MRI) της οσφυϊκής μοίρας και η θεραπεία είναι επείγουσα Νευροχειρουργική επέμβαση (συνήθως εντός 24-48 ωρών).