Οι οδηγίες για την εγκεφαλική αιμορραγία

Κ. Κωσταβάρας, 24-4-2016


Η εγκεφαλική αιμορραγία είναι μια μορφή αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, κατά την οποία ένα αγγείο σπάει και ελευθερώνεται μια ποσότητα αίματος μέσα στον εγκέφαλο. Η πάθηση είναι πολύ συχνή και οι συνέπειές της ενίοτε καταστροφικές.
Στο γνωστό περιοδικό Stroke, υπάρχουν οι τελευταίες οδηγίες για την συνολική αντιμετώπιση της εγκεφαλικής αιμορραγίας. Τα σημαντικότερα σημεία της μελέτης αυτής είναι τα εξής :

1. η εγκεφαλική αιμορραγία είναι μια ιδιαίτερα επείγουσα κατάσταση. Υπολογίζεται πως 20% των ασθενών επιδεινώνονται μέσα στις πρώτες ώρες από την έναρξη του επεισοδίου. Άρα η αντιμετώπιση πρέπει να είναι γρήγορη και αποτελεσματική

2. η αντιμετώπιση πρέπει να γίνεται αν είναι εφικτό σε μεγάλο Νοσοκομείο, με υποστήριξη από νευρολόγο και νευροχειρουργό, αξονικό τομογράφο και δυνατότητα για αγγειογραφία, καθώς και μονάδα εντατικής θεραπείας

3. σε κάθε ασθενή με αιφνίδιας έναρξης νευρολογικό έλλειμμα (πχ αδυναμία στα χέρια, πτώση της γωνίας στόματος ή δυσκολία στην ομιλία ) πονοκέφαλο και εμετό, καθώς και σε κάθε ασθενή που χάνει τις αισθήσεις του και βρίσκεται σε κώμα, πρέπει να γίνεται μια αξονική τομογραφία επειγόντως. Η εξέταση αυτή είναι απλή, γίνεται μέσα σε 2-3 λεπτά και δείχνει αμέσως αν υπάρχει αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και κυρίως αν είναι ισχαιμικό ή αιμορραγικό (εγκεφαλική αιμορραγία ). Η μαγνητική τομογραφία, αν και αρκετά ακριβέστερη στις περισσότερες παθήσεις του νευρικού συστήματος, δεν προσθέτει συνήθως περισσότερες πληροφορίες και επιπλέον διαρκεί πολύ (20-30 λεπτά), κάτι το οποίο δεν επιτρέπεται σε τόσο επείγουσες καταστάσεις

4. αν υπάρχει ισχυρή υποψία για υποκείμενη αιτία της αιμορραγίας όπως όγκος εγκεφάλου, ανεύρυσμα ή αρτηριοφλεβική δυσπλασία, πρέπει να γίνει περαιτέρω έλεγχος με αγγειογραφία (αξονική, μαγνητική ή κλασική ψηφιακή) ή και μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου

5. για τους ασθενείς με εγκεφαλική αιμορραγία που παίρνουν αντιπηκτικά ή αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα όπως κουμαρινικά, ασπιρίνη, κλοπιδογρέλη κ.ο.κ. : τα φάρμακα πρέπει να διακοπούν άμεσα και να χορηγηθούν αντίδοτα όπου υπάρχουν πχ βιταμίνη Κ ή και πλάσμα αίματος

6. αν ο ασθενής μείνει στο κρεβάτι και ειδικά για πολλές ημέρες, πρέπει να έχει και ελαστικές κάλτσες και ειδικούς ασκούς εναλλασσόμενης συμπίεσης (intermittent pneumatic compression boots) για να αποφευχθεί η φλεβική θρόμβωση στα κάτω άκρα

7. μετά τις πρώτες ημέρες, στους ασθενείς που έπαιρναν φάρμακα που επηρεάζουν την πήξη του αίματος (βλ 5) κι εφόσον έχουν σταθεροποιηθεί, πρέπει να χορηγείται ηπαρίνη χαμηλού μοριακού βάρους σε υποδόρια ένεση

8. στους ασθενείς που έρχονται στα Επείγοντα με εγκεφαλική αιμορραγία και αρτηριακή πίεση πάνω από 150 mmHg, πρέπει να χορηγούνται φάρμακα για να έλθει η πίεση στο 140 mmHg. Η πίεση δεν πρέπει να είναι σε υψηλά επίπεδα πχ πάνω από 200 mmHg (σε τέτοιες περιπτώσεις χρειάζεται γρήγορη, ενδοφλέβια ρύθμιση), αλλά ούτε και πολύ χαμηλή (πχ 80 mmHg) διότι τότε εμποδίζεται η αιμάτωση του εγκεφάλου

9. πρέπει να ρυθμίζονται το σάκχαρο αίματος, οι ηλεκτρολύτες (κάλιο, νάτριο, ασβέστιο) αλλά και η θερμοκρασία του ασθενούς, σε φυσιολογικά επίπεδα

10. αν εμφανιστούν επιληπτικές κρίσεις, πρέπει να χορηγούνται αντιεπιληπτικά φάρμακα. Σε ασθενείς που βρίσκονται σε κώμα και σε μηχανικό αερισμό και άρα είναι δύσκολο να διαπιστωθεί αν υπάρχει επιληπτική δραστηριότητα, είναι βοηθητική η χρήση του ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος. Προληπτική χορήγηση αντιεπιληπτικών φαρμάκων δεν συνιστάται

11. στους ασθενείς που είναι σε κωματώδη κατάσταση, ορισμένες φορές βοηθάει η τοποθέτηση καθετήρα μέτρησης ενδοκράνιας πίεσης

12. υποψήφιοι για νευροχειρουργική επέμβαση είναι οι ασθενείς που εμφανίζουν ενδοκοιλιακή αιμορραγία και οξύ υδροκέφαλο. Επίσης, σε ορισμένους από τους ασθενείς με εγκεφαλική αιμορραγία, επιχειρείται η αφαίρεση του αιματώματος από τον εγκέφαλο. Τα κριτήρια επιλογής για εγχείρηση είναι πολλά (ηλικία, έκταση της αιμορραγίας, υποκείμενη αιτία, προσδοκώμενο όφελος κ.ο.κ.) και η απόφαση γίνεται πάντα σε συνεννόηση με τους οικείους του ασθενούς

13. τέλος, αν ο ασθενής ξεπεράσει τα προβλήματα της οξείας φάσης (συνήθως 1-2 εβδομάδες) χρειάζεται αποκατάσταση σε ειδικό Κέντρο αντιμετώπισης νευρολογικών νοσημάτων, με τη συνεργασία φυσιάτρου, φυσικοπεραπευτή, λογοθεραπευτή, ψυχολόγου, και εργοθεραπευτή. Ο σκοπός της σύγχρονης θεραπείας της εγκεφαλικής αιμορραγίας είναι η όσο το δυνατόν καλύτερη ένταξη του ασθενούς στο κοινωνικό σύνολο.

* οι οδηγίες (guidelines) είναι συστάσεις που δίνονται κατά καιρούς για μεγάλα θέματα υγείας, από ιατρικές εταιρείες ή διεθνείς επιτροπές, και υιοθετούνται σε γενικές γραμμές (αν και όχι άκριτα ή πάντα αυτολεξεί) από τους γιατρούς όλου του κόσμου. Έτσι πχ υπάρχουν οδηγίες για την αντιμετώπιση του αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου,της επιληψίας, της κρανιοεγκεφαλικής κάκωσης κ.ο.κ.

Μπορείτε να δείτε το πλήρες κείμενο των οδηγιών, όπως διατίθεται δωρεάν από την ηλεκτρονική έκδοση του Stroke :

https://stroke.ahajournals.org/cgi/content/full/41/9/2108

* δείτε επίσης τις ενότητες εγκεφαλική αιμορραγία και χειρουργείο για την εγκεφαλική αιμορραγία.

► καλέστε στο 210 220 1617 (όλο το 24ωρο, 365 ημέρες το χρόνο) και ζητείστε ένα ραντεβού με το Νευροχειρουργό του