Κ. Κωσταβάρας | 09-03-2021

Ο πόνος στη μέση (οσφυαλγία) είναι ένα συχνό σύμπτωμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης: υπολογίζεται ότι μια στις δύο γυναίκες εμφανίζει αυτό τον πόνο, που αρχίζει κυρίως τον 5ο-7ο μήνα της κύησης.

Συνήθως είναι πόνος στη μέση μόνο, που σπάνια επεκτείνεται ως κάτω στο πόδι. Εμφανίζεται σε διάφορες ώρες της ημέρας, ενίοτε και τη νύχτα. Επιδεινώνεται με το σκύψιμο, την άρση βάρους, το κάθισμα και την ορθοστασία, αλλά και με το βήχα ή το φτάρνισμα.

Έχουν προταθεί διάφορες ερμηνείες για την οσφυαλγία αυτή: η αύξηση του σωματικού βάρους και η αλλαγή στη στάση του σώματος (αυξημένη λόρδωση), ορμόνες όπως η ρελαξίνη (relaxin) που χαλαρώνει τους συνδέσμους που συγκρατούν το μυοσκελετικό σύστημα, η απ’ ευθείας πίεση πάνω στα νευρικά πλέγματα από την εγκύμονα μήτρα, προϋπάρχοντα προβλήματα της σπονδυλικής στήλης όπως δισκοκήλη, σπονδυλολίσθηση κ.ο.κ.

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να ξεκαθαρίσει ο γιατρός (συνήθως είναι ο μαιευτήρας) είναι αν όντως ο πόνος είναι σπονδυλικός ή προέρχεται από την πύελο ή ακόμα και από κοιλιακά όργανα (πχ νεφρούς ή έντερο). Καλό σε κάποια στιγμή είναι να υπάρχει και εξέταση και από γιατρό με ειδίκευση στη σπονδυλική στήλη, Νευροχειρουργό ή Ορθοπαιδικό.

Αν χρειαστεί να γίνει απεικονιστική διάγνωση (ο πόνος είναι αφόρητος ή υπάρχει αδυναμία – παράλυση στα πόδια) μπορεί να γίνει μαγνητική τομογραφία, που κατά γενική ομολογία είναι ακίνδυνη για το έμβρυο. Απαγορεύεται όμως η χορήγηση ενδοφλέβιου σκιαγραφικού (γαδολίνιο) που έχει ενοχοποιηθεί για ανοσολογικά νοσήματα του εμβρύου ή ακόμα και αιφνίδιο θάνατο. Καλό είναι να αποφεύγεται η απλή ακτινογραφία (εκτός αν είναι εντελώς απαραίτητο), ενώ η εξέταση με την μεγαλύτερη ακτινοβολία είναι η αξονική τομογραφία.

Η πορεία και η πρόγνωση της οσφυαλγίας της εγκυμοσύνης είναι γενικά καλοήθης. Στις περισσότερες γυναίκες ο πόνος θα περάσει τις εβδομάδες μετά τον τοκετό. Η αντιμετώπιση είναι γενικά με συντηρητικά μέτρα δηλαδή:

- αερόβια άσκηση (περπάτημα, κολύμβηση, στατικό ποδήλατο)

- φυσικοθεραπεία με ασκήσεις ενίσχυσης των μυών του κορμού

- κηδεμόνας (ζώνη)

- αλλαγή στάσης – τρόπου καθίσματος, σε συνεννόηση με φυσικοθεραπευτή

- από φάρμακα μπορεί κανείς αν είναι ανάγκη να δώσει παρακεταμόλη και σε βαριές περιπτώσεις, κάποια οπιοειδή, σε συνεννόηση με τον μαιευτήρα. Τα αντιφλεγμονώδη αποφεύγονται

- εναλλαγή κρυο με ζεστό

- μαλλάξεις (massage)

- βελονισμός ή και γιόγκα

- χειροπρακτική

Στη σπάνια περίπτωση που χρειαστεί χειρουργείο (προοδευτική παράλυση των ποδιών ή ιππουριδική συνδρομή από δισκοκήλη, άλλο σπάνιο αίτιο όπως όγκος ή κάταγμα στη σπονδυλική στήλη) αυτό μπορεί να γίνει με γενική αναισθησία. Περιεγχειρητικά μπορεί να δοθούν ως αντιβιοτικά αμπικιλλίνη ή κεφαλοσπορίνες σε σε συνεννόηση με τον μαιευτήρα. Διατηρείται μέτρια έως υψηλή αρτηριακή πίεση από τον αναισθησιολόγο (όχι κάτω από 70mmHg). Η θέση της εγκύου είναι πρηνής το πρώτο τρίμηνο και πλάγια στο δεύτερο και τρίτο τρίμηνο.