Ποια σημασία έχουν τα ευρήματα σε μια μαγνητική τομογραφία στην μέση ;

Κ. Κωσταβάρας, 15-1-2016


Είναι συχνό το φαινόμενο : ένας ασθενής έρχεται θορυβημένος στο ιατρείο με πόνο στη μέση (οσφυαλγία). Έχει κάνει μια μαγνητική τομογραφία και στο πόρισμα του Ακτινολόγου υπάρχουν διάφορα ευρήματα όπως εκφυλιστικές αλλοιώσεις, προβολή δίσκου κλπ. Ποια είναι όμως η αληθινή σημασία αυτών των ευρημάτων ; αποτελούν μέρος της φυσιολογικής φθοράς (εκφύλισης) της σπονδυλικής στήλη ς ή είναι σημάδι κάποιας σοβαρής νόσου, για την οποία πρέπει να δράσουμε άμεσα ;

Στο πρόσφατο τεύχος του περιοδικού American Journal of Neuroradiology (AJNR) δημοσιεύτηκε μια μελέτη με αυτό ακριβώς το θέμα : πόσο συχνά είναι τα ευρήματα εκφύλισης της σπονδυλικής στήλης σε ασυμπτωματικούς ασθενείς. Με πιο απλά λόγια, αν πάρουμε 100 ανθρώπους που δεν έχουν κανένα σύμπτωμα (δεν πονάνε καθόλου στη μέση τους) και τους κάνουμε μια απεικονιστική εξέταση (μαγνητική τομογραφία, αξονική τομογραφία ή απλή ακτινογραφία) σε πόσους θα βρούμε τέτοια ευρήματα ; προφανώς σε αυτές τις περιπτώσεις, δεν μιλάμε για νόσο, αλλά για φυσιολογική φθορά της σπονδυλικής στήλης και συνεπώς δεν έχει νόημα να θεραπεύσουμε κάτι, απλά να δώσουμε στον ασθενή μας οδηγίες για πρόληψη.
Τα αποτελέσματα της μελέτης είναι εντυπωσιακά :

• το εύρημα «εκφύλιση δίσκου» υπήρχε στο 37% των ανθρώπων ηλικίας 20 ετών. Το ποσοστό αυτό γινόταν 68% στην ηλικία των 40 ετών και βέβαια, 93% στην ηλικία των 70 ετών. Αυτό σημαίνει ότι πρακτικά, στην ηλικία των 20 ετών 1 στους 3 έχει ήδη αρχίσει να δείχνει σημάδια εκφύλισης (φθοράς) της σπονδυλικής στήλης του !

• το εύρημα «απώλεια ύψους» ή αλλιώς «καθίζηση του δίσκου» υπήρχε στο 24% σε ηλικία 20 ετών, 50% σε ηλικία 40 ετών και 76% σε ηλικία 70 ετών. Η αύξηση υπολογίστηκε ότι ήταν περίπου ήταν 1% κατ έτος.

• το εύρημα "κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου" υπήρχε στο 29% των ανθρώπων 20 ετών και παρέμενε σταθερό ή ελάχιστα αυξανόμενο σε όλες τις ηλικίες, έτσι ώστε στα 80 υπήρχε σε ποσοστό 43%. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ένας άνθρωπος ασχέτως ηλικίας, χωρίς κανένα σύμπτωμα (πχ οσφυαλγία, ισχιαλγία ) η πιθανότητα να έχει "κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου" σε μία μαγνητική τομογραφία είναι 1 στα 3. Προφανώς ο άνθρωπος αυτός ΔΕΝ είναι ασθενής και ΔΕΝ χρειάζεται κάποιο χειρουργείο. Αυτό που χρειάζεται είναι οδηγίες για τη σωστή χρήση της σπονδυλικής στήλης του, για να μην μετατραπεί το ακτινολογικό εύρημα σε κλινικό εύρημα δηλαδή σε νόσο.

• το εύρημα «εκφύλιση στις αρθρώσεις» δηλαδή η γνωστή οστεοαρθρίτιδα της σπονδυλικής στήλης είναι όπως αναμενόταν εύρημα της μεγάλης ηλικίας : 4% σε ηλικία 20 ετών, 14% σε ηλικία 50 ετών, 35% σε ηλικία 70 ετών και 50% σε ηλικία 80 ετών.

• τέλος, το εύρημα "σπονδυλολίσθηση" βρέθηκε στο 3% των ανθρώπων χωρίς συμπτώματα ηλικίας 20 ετών, στο 14% των ανθρώπων ηλικίας 50 ετών, και στο 50% των ανθρώπων 80 ετών.

Η μαγνητική τομογραφία (MRI) είναι μια πολύ ευαίσθητη εξέταση. Αυτό σημαίνει ότι δείχνει με μεγάλη ακρίβεια κάθε σημείο της σπονδυλικής στήλης (σπόνδυλοι, δίσκοι, αρθρώσεις, μύες και σύνδεσμοι, νεύρα, νωτιαίος μυελός). Επιπλέον η εξέταση γίνεται πολύ συχνά στις ημέρες μας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να βρίσκονται σχεδόν πάντα κάποια απεικονιστικά ευρήματα και ενδεχομένως να προτείνονται θεραπείες που είναι περιττές ή και επικίνδυνες. Συνεπώς, ο γιατρός που ασχολείται με τη σπονδυλική στήλη θα πρέπει απαραιτήτως να εξετάζει τον ασθενή και να συσχετίζει τα ακτινολογικά ευρήματα με αυτά που ο ίδιος διαπιστώνει στην κλινική εξέταση. Μόνο τότε έχει την δυνατότητα να προτείνει την σωστή θεραπεία : είτε την πρόληψη (με κάποιες ασκήσεις ή και αλλαγή του τρόπου ζωής), είτε την συντηρητική θεραπεία (φάρμακα, φυσικοθεραπεία), είτε τέλος την νευροχειρουργική επέμβαση.
H δημοσίευση καταλήγει ως εξής :

«Imaging evidence of degenerative spine disease is common inasymptomatic individuals and increases with age. These findings suggest that many imaging-based degenerative featuresmay be part of normal aging and unassociated with low backpain, especially when incidentally seen. These imaging findingsmust be interpreted in the context of the patient’s clinicalcondition…»

Μπορείτε να διαβάσετε όλο το άρθρο (παρέχεται δωρεάν) στο παρακάτω link :

https://www.ajnr.org/content/36/4/811.long

* δείτε επίσης τις ενότητες σπονδυλική στήλη και μαγνητική τομογραφία