Α. Καργάδου | 07-06-2021

Η εταιρεία ΑHA / ASA (American Heart Association/American Stroke Association), διάσημος ιατρικός σύλλογος των ΗΠΑ εξέδωσε πρόσφατα (2021) τις νέες κατευθυντήριες γραμμές (guidelines) για τα νοσήματα των αγγείων και ειδικά για την δευτερογενή πρόληψη του αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου.

Να ξεκαθαρίσουμε κατ' αρχήν τους όρους:

- Πρωτογενής πρόληψη είναι τα μέτρα που πρέπει να πάρουμε (σε συνεργασία με τον γιατρό μας) για να μην πάθουμε ένα τέτοιο επεισόδιο.

- Δευτερογενής πρόληψη είναι τα μέτρα που πρέπει να πάρουμε όταν έχει ήδη συμβεί ένα τέτοιο επεισόδιο και θέλουμε να αποφύγουμε την επανάληψή του.

Ας δούμε λοιπόν μερικές βασικές οδηγίες:

Κατά πρώτον πρέπει να καθοριστεί όπου αυτό είναι δυνατό, το ακριβές αίτιο του εγκεφαλικού επεισοδίου (πχ αν είναι θρόμβος που δημιουργήθηκε επί τόπου στα αγγεία του εγκεφάλου (θρομβωτικό επεισόδιο) ή θρόμβος που ξεκίνησε από την καρδιά και ταξίδεψε μέσω της κυκλοφορίας του αίματος και εγκαταστάθηκε στον εγκέφαλο (εμβολικό επεισόδιο). Στη συνέχεια έχουμε:

1. Μέτρα που στοχεύουν σε παράγοντες κινδύνου του κυκλοφορικού

• ρύθμιση του σακχαρώδους διαβήτη• διακοπή του καπνίσματος
• μείωση των λιπιδίων στην διατροφή
• έλεγχος της αρτηριακής υπέρτασης

2. Ο υγιεινός τρόπος ζωής είναι πολύ σημαντικός

• λήψη τροφών χαμηλής περιεκτικότητας σε αλάτι
• μεσογειακή διατροφή
• σωματική δραστηριότητα σε τακτική βάση πχ περπάτημα μισή ώρα ή 2 χιλιόμετρα την ημέρα

3. Όσον αφορά την φαρμακευτική αγωγή

• H θεραπεία με αντιαιμοπεταλιακά και αντιπηκτικά προτείνεται σε όλους σχεδόν τους ασθενείς, χωρίς αντενδείξεις.
• Ο συνδυασμός αντιαιμοπεταλιακών και αντιπηκτικών δεν ενδείκνυται σε κανέναν ασθενή, εκτός από πολύ λίγες εξαιρέσεις.
• Η διπλή αντιαιμοπεταλιακή θεραπεία δεν ενδείκνυται για μακροπρόθεσμη χρήση, ενώ βραχυπρόθεσμα, προτείνεται μόνο για:

i. ασθενείς που υπέστησαν πολύ μικρό εγκεφαλικό
ii. ασθενείς αυξημένου κινδύνου
iii. ασθενείς με σοβαρή συμπτωματική ενδοκρανιακή στένωση καρωτίδας.

4. Η κολπική μαρμαρυγή παραμένει πολύ σημαντικός παράγοντας κινδύνου για ένα δεύτερο ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο.

• H αντιπηκτική θεραπεία ενδείκνυται σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή, αν δεν υπάρχουν αντενδείξεις με βάση τον ατομικό τους ιστορικό.
• H παρακολούθηση του καρδιακού ρυθμού για διερεύνηση κολπικής μαρμαρυγής συνίσταται σε ασθενείς που δεν έχει βρεθεί άλλη αιτία.

5. Η εξωκρανιακή στένωση καρωτίδας είναι μια σημαντική και θεραπεύσιμη αιτία εγκεφαλικού. Οι ασθενείς με ιστορικό εγκεφαλικού λόγω σοβαρής στένωσης πρέπει να υποβάλλονται σε επέμβαση άμεσα μετά το εγκεφαλικό επεισόδιο, με την προϋπόθεση να μην φέρουν χειρουργικές αντενδείξεις. Το είδος του χειρουργείου -καρωτιδική ενδαρτηρεκτομή ή τοποθέτηση stent- καθορίζεται με βάση την αγγειακή ανατομία του ασθενούς.

6. Ασθενείς με σοβαρή ενδοκρανιακή στένωση καρωτίδας, σε έδαφος εγκεφαλικού ή εμφράγματος, δεν πρέπει να υποβάλλονται σε αγγειοπλαστική ή τοποθέτηση stent για την πρόληψη ενός δεύτερου εγκεφαλικού. Αντιθέτως, συνιστάται η άμεση αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου και η βραχυπρόθεσμη διπλή αντιαιμοπεταλιακή αγωγή.

7. Μελέτες έχουν δείξει πως η διαδερμική σύγκλειση του ανοιχτού ωοειδούς τρήματος (patent foramen ovale) μπορεί να επιλεχθεί ως θεραπεία εκλογής σε επιλεγμένους ασθενείς με ιστορικό εγκεφαλικού. Οι ασθενείς αυτοί είναι νέα άτομα με μη κενοτοπιώδες εγκεφαλικό (nonlacunar stroke)ή άτομα οποιασδήποτε ηλικίας χωρίς προφανή αιτία του εγκεφαλικού.

8. Ασθενείς που υπέστησαν εγκεφαλικό επεισόδιο λόγω εμβολής άγνωστης προέλευσης δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζονται εμπειρικά με αντιπηκτικά ή τικαγλερόλη καθώς δεν υπάρχουν αποδεδειγμένα αποτελέσματα για τις συγκεκριμένες θεραπείες.

Όλο το κείμενο των οδηγιών προσφέρεται δωρεάν σε μορφή pdf στον παρακάτω σύνδεσμο:

https://www.ahajournals.org/doi/pdf/10.1161/STR.0000000000000375