12 συμβουλές για να βρούμε ιατρικές πληροφορίες στο ίντερνετ

Κ. Κωσταβάρας | 26-05-2019



Τα τελευταία χρόνια, ειδικά με τη χρήση των έξυπνων κινητών και tablets, η ιατρική ενημέρωση είναι κυριολεκτικά στο χέρι μας. Πριν καν επισκεφθούμε ένα γιατρό, έχουμε βάλει τα συμπτώματά μας σε μια μηχανή αναζήτησης και έχουμε διαβάσει τις πιθανές αιτίες. Αλλά και μετά την επίσκεψη στο γιατρό, όταν μας έχει γίνει γνωστή η διάγνωση και έχει προταθεί μια συγκεκριμένη θεραπεία, πολύ συχνά τσεκάρουμε αυτό που ακούσαμε και μελετάμε τις εναλλακτικές λύσεις. Η αφθονία αυτή των πληροφοριών μοιάζει πολύ βολική, αλλά συχνά οδηγεί σε αδιέξοδο. Πιο κάτω θα δούμε μερικές ερωτήσεις που μπορούν να μας βοηθήσουν να ενημερωθούμε σωστά.

1. Πως ψάχνουμε για πληροφορίες στο ίντερνετ; όταν βάζουμε μια λέξη ή μια φράση σε μια μηχανή αναζήτησης, οι πρώτες στη σειρά ιστοσελίδες, δεν είναι απαραίτητο ότι έχουν την καλύτερη πληροφορία για αυτό που ψάχνουμε. Μπορεί απλά να είναι δημοφιλείς σελίδες ή portals (πύλες) υγείας και γι αυτό καταλαμβάνουν την πρώτη θέση. Η μηχανή αναζήτησης απλά μας λέει ότι η συγκεκριμένη σελίδα διαβάζεται πολύ, όχι ότι αυτό που διαβάζουμε είναι σωστό. Θυμηθείτε : η εφημερίδα που είναι πρώτη σε πωλήσεις δεν είναι πάντα η πιο έγκυρη.

2. Είναι οργανισμός, εμπορική εταιρεία ή γιατρός; Γενικά προτιμάμε να διαβάζουμε ιστοσελίδες από δημόσιους ή μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς υγείας, παρά από εμπορικές εταιρείες, στις οποίες ενδεχομένως γίνεται φανερή ή έμμεση διαφήμιση φαρμάκων ή μιας χειρουργικής μεθόδου. Ας πούμε για τις ΗΠΑ είναι πιο αντικειμενικό ένα site που τελειώνει σε.org ή.gov παρά σε.com. Αν μια ιστοσελίδα προβάλλει ένα φάρμακο ή μια χειρουργική μέθοδο με το εμπορικό της όνομα ή έχει στο κάτω μέρος έναν χορηγό, είναι προφανές ότι η ενημέρωση δεν είναι αμερόληπτη.

3. Ποιος υπογράφει αυτό που διαβάζουμε; είναι γιατρός; μπορούμε να βρούμε το βιογραφικό του σε μια μηχανή αναζήτησης; αν πρόκειται για ένα ανώνυμο άρθρο προφανώς το εμπιστευόμαστε λιγότερο. Υπάρχει δυνατότητα επικοινωνίας με τον συγγραφέα ενός ιατρικού άρθρου από τηλέφωνο ή μέσω e-mail; συνήθως η επικοινωνία (contact) βρίσκεται στο δεξιά επάνω τμήμα της ιστοσελίδας.

4. Θα εμπιστευτούμε τις «μαρτυρίες των ασθενών» όπου όλοι εμφανίζονται ευχαριστημένοι; Ποιοι είναι εν τέλει αυτοί οι ασθενείς;  Μήπως είναι απλά εκείνοι στους οποίους όλα πήγαν καλά;

5. Θα δεχτούμε αμέσως την «νέα πρωτοποριακή μέθοδο»; Μπορούμε να απευθυνθούμε σε έγκυρα ιατρικά sites του εξωτερικού και να δούμε αν η μέθοδος αυτή αναφέρεται, αλλά και πως ακριβώς αναφέρεται. Μπορεί να είναι μια νέα, υπό διερεύνηση μέθοδος που δεν έχει δοκιμαστεί επαρκώς. Ας είμαστε επιφυλακτικοί : για ποιο λόγο την εφαρμόζουμε μόνο εμείς στην Ελλάδα και δεν εφαρμόζεται πχ στην Mayo Clinic;

6. Τι νόημα έχει η φράση «στους 100 ασθενείς που δοκίμασαν το συγκεκριμένο φάρμακο (ή χειρουργείο) οι 70 ήταν ευχαριστημένοι»; Κι αν άλλοι 100 ασθενείς δεν έκαναν τίποτα και ήταν το ίδιο ευχαριστημένοι (70%) ; Υπάρχει όπως γνωρίζουμε το φαινόμενο placebo. Ένα άλλο ερώτημα είναι : πότε ήταν οι ασθενείς αυτοί ευχαριστημένοι; μια εβδομάδα μετά την θεραπεία; Πως ήταν αυτοί οι ασθενείς μετά από 6 μήνες ή ένα χρόνο; Ακριβώς για να αποφεύγονται αυτές οι γνωστικές πλάνες, εφαρμόζονται επιστημονικές μέθοδοι τεκμηρίωσης - αυτό που στα αγγλικά λέμε evidence based medicine - και τα αποτελέσματά τους ανακοινώνονται σε διεθνή συνέδρια και αναγράφονται σε ιατρικά περιοδικά. Μια μέθοδος που δεν είναι τεκμηριωμένη, πρέπει να μας βάλει σε υποψίες.

7. Η ιστοσελίδα ενημερώνεται τακτικά; δηλαδή οι πληροφορίες είναι σημερινές (up-to-date) ή γράφτηκαν πριν από κάποια χρόνια και από τότε παραμένουν οι ίδιες; Αυτό βέβαια δεν είναι καθολικό κριτήριο : ένα κάταγμα αντιμετωπίζεται γενικά με τον ίδιο τρόπο εδώ και δεκάδες ή και εκατοντάδες χρόνια. Για άλλα όμως νοσήματα όπως η πολλαπλή σκλήρυνση, τα εγκεφαλικά επεισόδια και οι όγκοι εγκεφάλου τα δεδομένα συνεχώς αλλάζουν και η έρευνα τρέχει. Νέα φάρμακα δοκιμάζονται αλλά και η χρήση των παλιών συχνά αναθεωρείται ή τροποποιείται προς τα καλύτερο.

8. Μήπως η ιστοσελίδα κατευθύνει τον ασθενή σε μια συγκεκριμένα θεραπεία; Παράδειγμα : ένας χειρουργός που γράφει μόνο για την χειρουργική αντιμετώπιση μιας πάθησης, χωρίς να αναφέρει τίποτα για την συντηρητική θεραπεία. Είναι προφανές ότι αυτή η πληροφόρηση είναι μονομερής.

9. Θα εμπιστευτούμε ένα blog με τον τίτλο «πως νίκησα το έμφραγμα» ή την ιστοσελίδα της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας; Είναι πολύ ενδιαφέρον να διαβάζουμε εμπειρίες άλλων ανθρώπων στο ίντερνετ. Υπάρχουν πολλοί ασθενείς με σπάνια ή σοβαρά νοσήματα που καταγράφουν αναλυτικά την εμπειρία τους σε blogs. Θα πρέπει ωστόσο να διαχωρίσουμε το ανθρώπινο ενδιαφέρον ή την περιέργεια, από τη έγκυρη πληροφόρηση. Το να εμπιστευτούμε κάποιον από το ίντερνετ που «δοκίμασε κάτι και έπιασε» είναι το ίδιο με τον να πάρουμε το φάρμακο που πήρε ο γείτονάς μας, χωρίς να ρωτήσουμε κάποιο γιατρό.

10. Να ρωτήσω ένα γιατρό στο ίντερνετ; Είναι εύκολο να ζητήσει κανείς μια γνώμη για το πρόβλημά του σε μια ιστοσελίδα ( το ίδιο γίνεται καμιά φορά και σε ζωντανές εκπομπές στην τηλεόραση! ). Πόσο σίγουροι είμαστε όμως για την ιατρική συμβουλή που ακούσαμε; είναι σωστό να πάρουμε ένα φάρμακο επειδή μας το σύστησε ένας γιατρός που δεν τον έχουμε δει ποτέ και δεν μας έχει εξετάσει, ακόμα και αν είναι καταξιωμένος; Και αν εμφανιστεί μια σοβαρή παρενέργεια; Ποιος θα έχει την ευθύνη;

11. Καταλαβαίνω τι λέει αυτό που διάβασα; η ιατρική ενημέρωση που απευθύνεται σε ασθενείς, δεν είναι σωστό να έχει δυσνόητη ορολογία. Πρέπει να είναι γραμμένη σε απλή, καθημερινή γλώσσα. Για το λόγο αυτό, σε πολλά μεγάλα sites του εξωτερικού υπάρχει η διάκριση : για γιατρούς – για ασθενείς. Αν η πληροφορία που απευθύνει ο γιατρός στον ασθενή είναι γεμάτη από ιατρικούς όρους ή καθαρεύουσα, απλά γίνεται απροσπέλαστη.

12. Να πάρω μια δεύτερη γνώμη; Η απάντηση είναι ανεπιφύλακτα, ναι. Βρείτε 2-3 παρόμοιες ιστοσελίδες για να κάνετε τη σύγκριση.


► καλέστε στο 210 - 640 3183 (όλο το 24ωρο) για να ζητήστε ένα ραντεβού.