νευραλγία τριδύμου (trigeminal neuralgia) ή tic douloureux (επώδυνος σπασμός, στα γαλλικά). Ιδιαίτερα έντονος πόνος με εντόπιση στο κεφάλι (μάτια, μέτωπο, αυτιά, γνάθος κ.ο.κ.). Χαρακτηρίζεται από επεισόδια διαξιφιστικού πόνου που προκαλούνται από συγκεκριμένα αιτία πχ την επαφή με ένα σημείο του προσώπου, τον αέρα, θορύβους κλπ. Η νευραλγία τριδύμου είναι συνήθως ιδιοπαθής, αλλά μπορεί να οφείλεται και σε αίτια όπως όγκος εγκεφάλου, πολλαπλή σκλήρυνση κλπ. Η θεραπεία είναι φαρμακευτική, χειρουργική ή με στερεοτακτική ακτινοχειρουργική.

νευροϊνωμάτωση (neurofibromatosis) κληρονομική νόσος του νευρικού συστήματος, κατά την οποία αναπτύσσονται όγκοι σε διάφορα σημεία του σώματος πχ στα νεύρα, τον εγκέφαλο, το δέρμα κλπ. Στη νευροϊνωμάτωση τύπου 2 παρατηρούνται ακουστικά νευρινώματα αμφοτερόπλευρα δηλ. και στις 2 πλευρές.

νευροπάθεια (neuropathy) γενικός όρος, που σημαίνει πάθηση των νεύρων. Εκδηλώνεται με αδυναμία, πόνο και μουδιάσματα στα χέρια ή τα πόδια. Τα αίτια είναι κληρονομικά νοσήματα, σακχαρώδης διαβήτης, νεφρική ανεπάρκεια, σύνδρομο Guillain-Barre, τραυματισμοί, νεοπλάσματα κ.ο.κ.

νευροφυσιολογικός έλεγχος (nerve conduction studies) είναι μία σειρά εξετάσεων που στόχο έχουν να εξηγήσουν μία νευρολογική διαταραχή στα χέρια ή στα πόδια. Έτσι πχ μπορεί κανείς να ζητήσει νευροφυσιολογικό έλεγχο για να βρει την αιτία ενός μουδιάσματος. Αποτελείται συνήθως από το ηλεκτρομυογράφημα και τις κινητικές και αισθητικές ταχύτητες αγωγής.

* συχνά ο νευροφυσιολογικός έλεγχος λέγεται (λανθασμένα) και με την ονομασία ηλεκτρομυογράφημα.

νυσταγμός (nystagmus) αυτόματες απότομες εκκρεμοειδείς κινήσεις των ματιών. Μπορεί να οφείλονται σε κάκωση κεφαλής, όγκος εγκεφάλου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, πολλαπλή σκλήρυνση, φάρμακα πχ ηρεμιστικά, φαινυτοΐνη κλπ.

νωτιαίος μυελός (spinal cord) η προς τα κάτω συνέχεια του εγκεφάλου, μέσα στο σπονδυλικό σωλήνα. Δεν υπάρχει σαφές ανατομικό όριο ανάμεσα στα 2 στοιχεία. Αυθαίρετα ορίζεται ότι η αρχή του νωτιαίου μυελού είναι στο ύψος του 1ου αυχενικού σπονδύλου (άτλας). Το τέλος του είναι στο ύψος του 1ου οσφυϊκού σπονδύλου. Ο νωτιαίος μυελός έχει μήκος περίπου 45 cm. Από εκεί και κάτω αρχίζει η ίππουρις. Ο νωτιαίος μυελός μαζί με τον εγκέφαλο αποτελούν το κεντρικό νευρικό σύστημα. Περιβάλλονται και οι δύο από 3 μήνιγγες.

οίδημα οπτικής θηλής (papilledema) διόγκωση και ασαφοποίηση των ορίων της οπτικής θηλής στη βυθοσκόπηση. Εμφανίζεται συνήθως σε περιπτώσεις αυξημένης ενδοκρανιακής πίεσης, αλλά και σε άλλα οφθαλμολογικά αίτια.

οπτικά πεδία (visual fields) το εύρος της όρασης και με τα δύο μάτια. Επηρεάζεται από παθήσεις του εγκεφάλου πχ όγκους, αδένωμα υπόφυσης κλπ.

οπτική νευρίτιδα (optic neuritis) φλεγμονή του οπτικού νεύρου, που συχνά συνδυάζεται με την πολλαπλή σκλήρυνση.

οπτικό νεύρο (optic nerve) το 2ο κρανιακό νεύρο, που ελέγχει τη λειτουργία της όρασης.

οπτικό χίασμα (optic chiasm) το σημείο της οπτικής οδού (δηλ. της οδού από τα μάτια ως το κέντρο της όρασης, στο πίσω μέρος του κεφαλιού) όπου χιάζονται τα δύο οπτικά νεύρα δηλ. το αριστερό και το δεξιό. Το οπτικό χίασμα πιέζεται από τα αδενώματα της υπόφυσης, το κρανιοφαρυγγίωμα κλπ.

οσφρητικό νεύρο (olfactory nerve) το 1ο κρανιακό νεύρο, υπεύθυνο για τη λειτουργία της όσφρησης.

οσφυονωτιαία παρακέντηση (lumbar puncture) λήψη υγρού από τη σπονδυλική στήλη για διαγνωστικούς συνήθως λόγους. Βλ. την ενότητα οσφυονωτιαία παρακέντηση.

οφθαλμοπληγία (ophthalmoplegia ή οphthalmoparesis ) παράλυση των μυών που κινούν τον οφθαλμικό βολβό. Ο ασθενής βλέπει διπλά, σε ορισμένες βλεμματικές θέσεις. Οφείλεται σε κακώσεις κεφαλής, όγκους εγκεφάλου, πολλαπλή σκλήρυνση, μυασθένεια, φάρμακα πχ φαινυτοΐνη κ.ο.κ.

παραπάρεση (paraparesis) μερική αδυναμία και στα 2 πόδια. Οφείλεται συνήθως σε παθήσεις της θωρακικής ή της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης.

παραπληγία (paraplegia) πλήρης αδυναμία (παράλυση) και των 2 ποδιών. Οφείλεται συνήθως σε παθήσεις της θωρακικής ή της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης.

παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα (parasympathetic nervous system) τμήμα του αυτονόμου νευρικού συστήματος. Ελέγχει εκτός των άλλων τις λειτουργίες της καρδιάς, του πνεύμονα και του πεπτικού συστήματος (μέσω του πνευμονογαστρικού νεύρου), του ουροποιητικού κ.ο.κ.

παρεγκεφαλίδα (cerebellum) τμήμα του εγκεφάλου στο πίσω και κάτω μέρος του κεφαλιού, πάνω από τον αυχένα. Ελέγχει το συντονισμό των μυών (στην εκτέλεση των κινήσεων), την ομιλία, τις κινήσεις των ματιών κ.ο.κ. Οι παθήσεις της παρεγκεφαλίδας (όγκοι, αιμορραγία, έμφρακτα κλπ) προκαλούν δυσκολία στο περπάτημα, τρόμο, νυσταγμό, δυσαρθρία («σκοντάπτουσα» ομιλία) κ.ο.κ.



πάρεση (palsy ή paresis) μερική αδυναμία σε ένα άκρο ή μύ. Ο όρος χρησιμοποιείται σε αντιδιαστολή με τον όρο παράλυση (πλήρης αδυναμία).

Πάρκινσον (νόσος) χρόνιο εκφυλιστικό νόσημα του κεντρικού νευρικού συστήματος, με χαρακτηριστικό (αλλά όχι μόνο) σύμπτωμα τον τρόμο. Βλ την ενότητα νόσος του Parkinson.

παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο (transient ischemic attack ή TIA) μορφή αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου του οποίου τα συμπτώματα διαρκούν (εξ ορισμού) κάτω από 24 ώρες. Συνήθως υπάρχει αδυναμία στο χέρι ή το πόδι και δυσκολία στην ομιλία για λίγα λεπτά ή ώρες. Θεωρείται πολύ επικίνδυνο διότι συχνά ακολουθεί ένα πλήρες επεισόδιο μέσα στις επόμενες ημέρες. Ο ασθενής στον οποίον διαγνώσθηκε παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο, πρέπει να πάρει προφυλακτική αγωγή, συνήθως με αντιαιμοπεταλιακά πχ ασπιρίνη.

περονιαίο νεύρο (peroneal nerve) κλάδος του ισχιακού νεύρου. Ελέγχει τους μύες που ανυψώνουν το άκρο πόδι (όπως όταν περπατάμε στις φτέρνες). Όταν έχουμε πάρεση περονιαίου νεύρου, έχουμε την πτώση του άκρου ποδός. Προκαλείται από κακή στάση του σώματος (πχ όταν σταυρώνει κανείς συνέχεια τα πόδια του), παραμονή για μέρες στο κρεβάτι, άλλες νευροπάθειες κ.ο.κ.

πέταλο (lamina) το οπίσθιο τμήμα του σπονδύλου (βλ.λέξη). Έχει ορισμένες προεξοχές σαν αγκάθια, που ονομάζονται αποφύσεις.

πεταλεκτομή (laminectomy) η χειρουργική αφαίρεση του πετάλου, με σκοπό να αποσυμπιεστούν τα νεύρα και ο νωτιαίος μυελός. Βλ. τις ενότητες αυχενική πεταλεκτομή και οσφυϊκή πεταλεκτομή.

πηκτοειδής πυρήνας (nucleus palposus) το εσωτερικό του μεσοσπονδυλίου δίσκου. Έχει υφή μαλακή, σαν λάστιχο. Η κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου, είναι στην ουσία η προβολή κομματιών του πηκτοειδούς πυρήνα, μέσα από ένα ρήγμα στον ινώδη δακτύλιο.

πλαγία αμυοτροφική σκλήρυνση (amyotrophic lateral sclerosis ή ALS). Λέγεται και νόσος Lou Gehrig. Νόσος που προσβάλλει την κινητική οδό (νόσος του κινητικού νευρώνα) και προκαλεί παράλυση, χωρίς αισθητικά συμπτώματα (πόνο και μουδιάσματα). Ο διάσημος αστροφυσικός Stephen Hawking είναι το πιο γνωστό εν ζωή θύμα της νόσου. Η διάγνωση γίνεται με το νευροφυσιολογικό έλεγχο και η θεραπεία είναι φαρμακευτική, συχνά χωρίς επιτυχία.

πνευμονογαστρικό νεύρο (vagus nerve) το μεγαλύτερο από τα κρανιακά νεύρα (είναι το 10ο στην κλασσική αρίθμηση). Ο λατινικός όρος vagus (=περιπλανώμενος) περιγράφει τη μακρά πορεία του νεύρου, που βγαίνει από το κρανίο και «περιπλανάται» στο θώρακα και την κοιλιά, ελέγχοντας την αναπνοή, τον ρυθμό της καρδιάς, την κίνηση και τις κινήσεις των εντέρων κ.ο.κ. Αποτελεί τμήμα του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος.

πολλαπλή σκλήρυνση φλεγμονώδης, αυτοάνοση πάθηση του νευρικού συστήματος, κατά την οποία προσβάλλεται το έλυτρο (περίβλημα) μυελίνης γύρω από τους άξονες των νευρικών κυττάρων. Η νόσος είναι σχετικά συχνή, προσβάλλει νέα άτομα και ιδίως γυναίκες. Η κλινική εικόνα έχει πολλές μορφές, από ασυμπτωματική μορφή, ελαφρά συμπτώματα, μέχρι και παράλυση. Η διάγνωση γίνεται με συνδυασμό μαγνητικής τομογραφίας και οσφυονωτιαίας παρακέντησης. Η θεραπεία είναι φαρμακευτική (προληπτική και συμπτωματική) και με φυσικοθεραπεία. Βλ. την ενότητα πολλαπλή σκλήρυνση.

πολυνευροπάθεια (polyneuropathy) προσβολή πολλών νεύρων μαζί. Τα αίτια είναι πολλά : φάρμακα, αλκοολισμός, σακχαρώδης διαβήτης, λοιμώξεις, ανοσολογικά νοσήματα, σύνδρομο Guillain-Barre κ.ο.κ. Η κλινική εικόνα αρχίζει χαρακτηριστικά από τα άκρα, στα χέρια και στα πόδια (περιγράφεται «σαν κάλτσα και γάντι»). Η θεραπεία είναι αναλόγως του αιτίου.

προλακτίνη (prolactin) ορμόνη που παράγεται στον εγκέφαλο (περιοχή υποθαλάμου και υπόφυσης). Ελέγχει εκτός των άλλων την γαλακτοφορία της γυναίκας. Αυξημένα επίπεδα προλακτίνης στο αίμα (υπερ-προλακτιναιμία) έχουμε στο προλακτίνωμα (πολύ υψηλές τιμές), σε περιόδους στρες, στην εγκυμοσύνη, μετά από λήψη ορισμένων ψυχιατρικών φαρμάκων κλπ.

προλακτίνωμα (prolactinoma) είδος αδενώματος της υπόφυσης, στο οποίο παράγονται μεγάλες ποσότητες προλακτίνης, με αποτέλεσμα να έχουμε τα συμπτώματα της υπερ-προλακτιναιμίας δηλ. γαλακτόρροια (έκκριση γάλακτος σε γυναίκες που δεν θηλάζουν), διαταραχές περιόδου, υπογονιμότητα, ελάττωση της libido, δυσπαρευνία κλπ. Αν το προλακτίνωμα είναι μεγάλο σε διαστάσεις, έχουμε και οπτικές διαταραχές. Η θεραπεία είναι φαρμακευτική και χειρουργική.

προμήκης (medulla oblongata) τμήμα του εγκεφάλου με σημαντικές λειτουργίες όπως ρύθμιση καρδιακού ρυθμού, αναπνοής, κίνησης και των 4 άκρων κλπ. Οι παθήσεις του προμήκους (όγκοι, αιμορραγίες, πολλαπλή σκλήρυνση κ.ο.κ.) έχουν βαρειά κλινική εικόνα και συχνά απειλούν τη ζωή.

προσωπικό νεύρο (facial nerve) το 7ο κρανιακό νεύρο, που ελέγχει την κίνηση όλων των μυών του προσώπου, εξ ου και το όνομά του. Βλάβη του προσωπικού νεύρου προκαλεί την πτώση της γωνίας του στόματος.



πυραμιδικό σύστημα (pyramidal tract) το τμήμα του νευρικού συστήματος που ελέγχει κυρίως τις εκούσιες κινήσεις των χεριών και των ποδιών.

σκηνίδιο της παρεγκεφαλίδας (tentorium cerebelli) το τμήμα της σκληράς μήνιγγας που χωρίζει την παρεγκεφαλίδα από τον εγκέφαλο. Μοιάζει στο σχήμα με σκηνή ή τέντα, εξ ου και το όνομά του.

σπασμός (spasm) η σύσπαση ενός μυός, μιας ομάδας μυών, ή και ενός σπλάγχνου πχ κολικός του νεφρού. Παράδειγμα : η καταπόνηση της σπονδυλικής στήλης από λάθος στάση του σώματος, τραυματισμούς κλπ προκαλεί τοπικό μυϊκό σπασμό. Αντιμετωπίζεται με ζέστη, μαλάξεις (massage), μυοχαλαρωτικά φάρμακα κλπ.

σπαστικότητα (spasticity) ένα σύνολο από συμπτώματα (μυϊκή αδυναμία, ζωηρά αντανακλαστικά, κλόνος κ.ο.κ.) που προκαλούνται από παθήσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος δηλ. του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού. Παραδείγματα παθήσεων που προκαλούν σπαστικότητα είναι η κάκωση κεφαλής και σπονδυλικής στήλης, η εγκεφαλική αιμορραγία, οι όγκοι εγκεφάλου, η πολλαπλή σκλήρυνση, η αυχενική μυελοπάθεια κ.ο.κ.

σπονδυλική στήλη (spine) ένα σύνολο από οστά, αρθρώσεις, συνδέσμους, τένοντες και μυς, που ενώνονται μεταξύ τους και προφυλάσσουν στο εσωτερικό τους το νωτιαίο μυελό και την αρχή των περιφερικών νεύρων. Το οστικό τμήμα της, αποτελείται από 33 οστά (σπονδύλους). Οι τελευταίοι σπόνδυλοι ενώνονται σε ξεχωριστά οστά (ιερό οστούν και κόκκυγας). Η σπονδυλική στήλη χωρίζεται σε :

1) αυχενική μοίρα (αυχένας ή Α.Μ.Σ.Σ.)
2) θωρακική μοίρα (Θ.Μ.Σ.Σ.)
3) οσφυϊκή μοίρα (μέση ή Ο.Μ.Σ.Σ.)
4) ιερή μοίρα (ιερό οστούν) και
5) κοκκυγική μοίρα (κόκκυγας).

Η σπονδυλική στήλη συμμετέχει σε χιλιάδες κινήσεις καθημερινά, και για το λόγο αυτό οι παθήσεις της (εκφυλιστικές, τραυματισμοί κ.ο.κ.) είναι συχνότατες. Κάθε άνθρωπος έχει εμφανίσει ένα σύμπτωμα από τη σπονδυλική στήλη σε κάποια στιγμή της ζωής του. Βλ. την ενότητα σπονδυλική στήλη.



σπόνδυλος (vertebra) ένα οστούν (κόκαλο) που αποτελεί τμήμα της σπονδυλικής στήλης. Κάθε σπόνδυλος έχει στο εσωτερικό του μια τρύπα : στο σύνολό τους οι τρύπες, η μία πάνω στην άλλην σχηματίζουν το σπονδυλικό σωλήνα, που φιλοξενεί το νωτιαίο μυελό και την αρχή των περιφερικών νεύρων. O σπόνδυλος έχει διάφορες προεξοχές, σαν αγκάθια (λέγονται αποφύσεις). Δύο σπόνδυλοι ενώνονται μεταξύ τους με το μεσοσπονδύλιο δίσκο, τις αρθρώσεις, τους μύες και τους συνδέσμους. Οι μεγαλύτεροι σπόνδυλοι βρίσκονται στην οσφυϊκή μοίρα.



στέλεχος εγκεφαλικό (brainstem) κεντρικό τμήμα του εγκεφάλου που περιέχει τρία σημαντικά τμήματα (μεσεγκέφαλος, γέφυρα, προμήκης) που ελέχουν όλες τις κινητικές και αισθητικές λειτουργίες του σώματος αλλά και (κυρίως) την εγρήγορση. Έτσι βλάβη του στελέχους, μπορεί να προκαλέσει διαταραχές του καρδιακού ρυθμού, της αναπνοής, παράλυση και των 4 άκρων και κυρίως κώμα και θάνατο.

στερεοαγνωσία (stereoagnosia ή astereognosis) σύμπτωμα κατά το οποίο o ασθενής δεν μπορεί να καταλάβει τι είναι ένα αντικείμενο με την αφή. Παράδειγμα δοκιμασίας : δίνουμε στον ασθενή ένα κλειδί και του ζητάμε να μας πει τι είναι (χωρίς να κοιτάει). Στερεοαγνωσία έχουμε σε παθήσεις του βρεγματικού λοβού του εγκεφάλου ή και του νωτιαίου μυελού.

στεροειδή (steroids) στην ιατρική, ονομάζουμε τις ουσίες που περιγράφονται με το γενικό όρο «κορτιζόνη». Βλ. την ενότητα φάρμακα.

στραβισμός (strabismus) σύμπτωμα κατά το οποίο οι άξονες των 2 ματιών δεν είναι παράλληλοι. Στην νευρολογία / νευροχειρουργική, στραβισμός προκαλείται από βλάβη των νεύρων που ελέγχουν την κίνηση των ματιών δηλ του κοινού κινητικού, του τροχιλιακού και του απαγωγού.

συμπαθητικό νευρικό σύστημα (sympathetic nervous system) τμήμα του αυτονόμου νευρικού συστήματος που κινητοποιεί τον οργανισμό, τον θέτει σε εγρήγορση («θέση μάχης»). Προκαλεί ταχυκαρδία, αύξηση της κόρης του ματιού (μυδρίαση), εφίδρωση, αύξηση της αρτηριακής πίεσης κ.ο.κ.

σύνδρομο Guillain-Barre (Guillain-Barre syndrome) φλεγμονώδης αυτοάνοση πάθηση του περιφερικού νευρικού συστήματος, που προκαλεί αδυναμία, αρχικά στα πόδια και ακολούθως στα χέρια κλπ Η εξέλιξη της νόσου μπορεί να είναι ταχύτατη (εντός ωρών). Η θεραπεία είναι φαρμακευτική και σε βαριές περιπτώσεις είναι αναγκαία η διασωλήνωση και ο μηχανικός αερισμός. Βλ την ενότητα σύνδρομο Guillain-Barre.

σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα (carpal tunnel syndrome) πάθηση του μέσου νεύρου. Βλ. την ενότητα σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα.

συριγγομυελία (syringomyelia) η κατάσταση κατά την οποία δημιουργείται μια κύστη ή κοιλότητα μέσα στο νωτιαίο μυελό. Αίτια : μηνιγγίτιδα, κάκωση σπονδυλικής στήλης, όγκος σπονδυλικής στήλης κ.ο.κ. Προκαλεί αδυναμία σε χέρια και πόδια και υπαισθησία (χαρακτηριστικά ο ασθενής δεν νιώθει θερμό-ψυχρό, ειδικά στα χέρια, με αποτέλεσμα να καίγεται και να μην το καταλαβαίνει). Η θεραπεία είναι χειρουργική ή και υποστηρικτική.





► καλέστε στο 210 220 1617 (όλο το 24ωρο, 365 ημέρες το χρόνο) και ζητείστε ένα ραντεβού με ένα γιατρό του Neurocenter.gr